بانک ها سر خود را شیره می مالند/ تغییر ماهیت رفتاری بورس/ آنلاین ها تهدیدی برای بازار

با وجود روال های سنتی که قیمت سهام در فصل مجامع به بالاترین سطوح خود می رسید، اما در سال جاری این اتفاق چندان تکرار نشد. نکته مهم اینجاست که در دنیا آنچه باب است، اینکه هر چند سال یکبار ماهیت و نحوه رفتارهای مالی بازار و بازیگرانش متفاوت می شود و مدل های جدیدی در نحوه حرکت های بازار شکل می گیرد.

روزهای داغ فصل مجامع هم رو به پایان است، اما گویا تب بازار سهام در این آخرین فرصت ها فروکش کرده تا معاملات پر شور و هیجان سال های قبل، امسال چندان قابل مشاهده نباشد. آن هم در شرایطی که پس از مدت ها انتظار، بالاخره کاهش نرخ سود سپرده و تسهیلات بانکی ابلاغ شد تا نرخ بهره بدون ریسک کاهش یابد. هر چند قیمت سهام چندان از این توافق بانک ها و ابلاغ آن استقبال نکرد.

تغییر در ماهیت بازار

در همین ارتباط، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری پارند در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز اظهار داشت: با وجود روال های سنتی که قیمت سهام در فصل مجامع به بالاترین سطوح خود می رسید، اما در سال جاری این اتفاق چندان تکرار نشد. نکته مهم اینجاست که در دنیا آنچه باب است، اینکه هر چند سال یکبار ماهیت و نحوه رفتارهای مالی بازار و بازیگرانش متفاوت می شود و مدل های جدیدی در نحوه حرکت های بازار شکل می گیرد. البته این امر ترس و نگرانی ندارد، بلکه عدم پیروی از روند سال های گذشته بورس همزمان با فصل مجامع، گویای آن است که بازار سرمایه ایران نیز در حال تغییر است. در چنین شرایطی یک استراتژی که پیش از این نتیجه خوبی داشته، بعد از بروز این تغییرات دیگر کارایی خود را نخواهد داشت.

علی دهدشتی نژاد با تأکید بر اینکه مدتی است نحوه رفتار و ماهیت حرکتی بازار سهام ایران نیز تغییر کرده، گفت: این احتمال می رود که از این پس روند معاملات در ماه هایی که در سنوات گذشته شرایط نه چندان مناسبی برای بازار بوده، با توجه به این تغییر ماهیت، طی سال جاری متفاوت باشد و بر عکس؛ اما در حال حاضر این تغییرات رفتاری در حرکت های سنتی بازار نگران کننده نیست.

وی در خصوص اتفاقات و شرایط پیش روی بورس گفت: همواره انتشار اخبار موجب بروز رفتارهای هیجانی و احساسی می شود و پس از وقوع آن و واقعی شدن اثرات اتفاق احتمالی، روندهای هیجانی شکل گرفته تشدید می شود. اما آنچه طی ماه های اخیر در ایران روی داد، نقض این امر بود. چرا که با انتشار اخبار مرتبط با توافق برجام بازار سرمایه تحرکاتی را شاهد بود، اما قرار بود این رویداد تغییرات واقعی در اقتصاد ایجاد کند. اما وقتی انتظارات از این توافق تاکنون برآورده نشده، پالس منفی در بازار ایجاد کرد و به دلیل عدم اطمینان از تحقق خواسته ها قیمت ها در بورس کاهش یافت.

این کارشناس ارشد بازار سرمایه با تأکید بر اینکه حداقل بایستی در ماه های اخیر ارتباط با سوئیفت به عنوان یک تغییر و تحول پایه ای برقرار می شد، اظهار داشت: از زمان توافق برجام تاکنون خبرهای زیادی مبنی بر انعقاد قراردادهای همکاری میان شرکت های داخلی و خارجی مطرح شده؛ اما تا مادامی که ارتباط بین بانک های ایران با جهان از طریق سوئیفت مجدد برقرار نشود، تمام این قراردادها چندان فایده ای ندارد. بطوریکه عدم تحقق این خواسته طی شش ماهه نخست امسال می تواند بازار سهام را در نیمه دوم امسال وارد فاز هیجانی منفی کند. این در حالی است که سهام بسیاری از شرکت ها در حال حاضر همچنان از ارزندگی بالایی برخوردار است.

دور زدن قانون توسط بانک ها

دهدشتی نژاد نمونه بارز دیگر عدم واقعی شدن اخبار را در کاهش نرخ سود سپرده و تسهیلات بانک ها عنوان کرد و گفت: ابلاغ کاهش نرخ سود بانکی که خبر بسیار مثبتی برای بورس بوده و تاکنون همه انتظار آن را می کشیدند، می توانست جو روانی بازار را مثبت کند و پس از مدتی هم واقعاً پول ها از حساب های بانکی خارج شده و به سمت بورس حرکت کند. اما آنچه این روزها رخ داد، عدم تأثیر گذاری این امر بر بازار بود. چرا که در واقعیت بانک ها دقیقاً با برخی روش ها سیستم قانونی را دور زده اند. بطوریکه بانک ها همچنان به سپرده های با حجم نقدینگی بالا نرخ سودهای بالایی پرداخت می کنند و در مقابل با تکنیک هایی از تسهیلات گیرندگان بهره بیشتری از آنچه که باید، دریافت می کنند. بطوریکه به عنوان مثال بانک ها 10 درصد از مبلغ کل تسهیلات مورد نظر را بلوکه می کنند و اگر سود این مبلغ را به نرخ بهره وام اضافه کنیم، می توان براحتی دریافت کرد که در واقعیت نرخ سود تسهیلات برای متقاضیان وام هم همانند سود سپرده ها نسبت به گذشته تغییری نکرده است. عاملی که موجب شد در واقعیت نمود این خبر در بورس در جهت افزایش حجم معاملات مشاهده نشود. بر همین اساس تا زمانی که نظارت های بانک مرکزی نسبت به این موضوع دقیق نشود، اتخاذ چنین تصمیماتی کار بیهوده ای است و تنها موجب می شود به اصطلاح تنها سر خود را شیره بمالیم که نرخ سود سپرده بانکی و تسهیلات کاهش یافته است.

افزایش کاربران آنلاین مشکلی حاد برای آینده بازار

مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری پارند پیرامون مشکلی که در شرایط فعلی بازار سرمایه را رنج می دهد، گفت: اتفاقی که در سال های اخیر از بابت آن نگرانی وجود دارد و سهم های ارزنده و پر پتانسیل را تحت تأثیر منفی قرار می دهد، افزایش تعداد حساب های آنلاین است که به صورت تصاعدی رو به فزونی است. کاربرانی که عمدتاً افراد غیر حرفه ای و اغلب با حجم های سنگین و تأثیر گذاری از نقدینگی هستند و همین امر موجب می شود افراد در بازار هیجانی و احساسی عمل کنند. این در حالی است که در دنیا بازارگردان ها هیجانات کاربران آنلاین را در بازارهای سهام مدیریت می کنند تا روند بازار از کنترل خارج نشود. در ایران اما از یک سو تعداد کاربران آنلاین به شدت در حال رشد می باشد، در مقابل اما جای بازارگردان های قوی در بازار ما خالی است. عاملی که سبب می شود یک روز سهام به یکباره صف خرید شود و فردای آن روز بی دلیل صف فروش باشد و حتی طی معاملات روزانه چندین بار سهم بین صف خرید و فروش نوسان کند.

وی تأکید کرد: حضور و فعالیت بازار گردان ها هیجانات را در کوتاه مدت کاهش می دهد و این مشکل بسیار حادی است که در نبود بازار گردان ها، روز به روز شاهد رشد تصاعدی تعداد معامله گردان آنلاین نیز هستیم. از همین رو بایستی این هشدار را به مسئولان دارد که چنانچه سازمان بورس مجوزهای بازارگردانی را صادر نکند، این مشکل به طور قطع طی سال های آتی گریبان بورس را می گیرد. البته وجود دامنه نوسان توانسته با کنترل بخشی از هیجانات تا حدی نبود بازار گردان را جبران کند، حال آنکه اگر زور بازارگردان ها به کنترل احساسات بازار برسد، دیگر نیازی به وجود دامنه نوسان نیست. در غیر این صورت نوسانات قیمت یک سهم روزانه به 30 تا 50 درصد نیز می رسید.

دهدشتی نژاد در خاتمه سخنان خود افزود: بازار سهام ایران بورس نوپایی است که در حال یادگیری نحوه راه رفتن است و نیازمند کمک می باشد. در غیر این صورت به زمین خواهد خورد.