از راه اندازی بورس خودرو، ارز و مسکن تا تسویه در بانک های خارجی / حضور دلال در بورس کالا بهانه است

دو بانک تقاضای عرضه املاک خود را اعلام کرده اند، برای خود بانک ها نیز بهتر است که املاک خود را از این طریق عرضه کنند، چرا که مراحل پر هزینه و زمان بر تشریفات مزایده لازم نیست سپری شود. حال آنکه در فرآیند مزایده همواره بحث هایی مطرح می شود و تشکیک در آن وجود دارد.

انتصاب حامد سلطانی نژاد به عنوان سومین مدیر عامل بورس کالای ایران بهانه ای شد تا به گفتگو با وی بپردازیم و از برنامه های آتی این مجموعه جویا شویم که شرح آن در ادامه آمده است.

بورس نیوز؛ پلن و اهداف مورد نظر جنابعالی در خصوص پذیرش کالاها و پیشبرد فعالیت های بورس کالای ایران چیست؟

در دنیا نقش بورس های کالایی از بورس های اوراق بهادار پررنگ تر است؛ چراکه بورس کالا سریع تر نسبت به اتفاقاتی که در عرصه اقتصاد داخلی و بین المللی روی می دهد، عکس العمل نشان می دهد. یعنی هرچند فعالان در بورس اوراق بهادار تخمینی از اثرات متغیرها و تصمیمات اقتصادی جدید دارند، اما درستی این تخمین ها زمانی به حقیقت می رسد که صورت های مالی آنها منتشر شود. در عرصه بین المللی هم این اتفاق را شاهد هستیم. قیمت اکثر کالاهایی که در بازار داخلی و صادراتی فروش می روند، متأثر از قیمت های مرجعی است که از بورس های کالایی بین المللی به دست می آید. بطوریکه همه مترصد این هستند که قیمت نفت، طلا، فلزات در بورس های کالایی معتبر دنیا چگونه نوسان می کند. این از یک طرف نشان دهنده ظرفیت های بورس هایی کالایی است و از یک طرف نشان می دهد ما در مجموعه بورس کالای ایران چقدر بایستی تلاش کنیم که در عرصه کشف قیمت ها نقش داشته باشیم.

در این میان بایستی توجه داشت که حوزه پذیرش بورس های کالایی در دنیا بسیار متنوع است؛ اما معمولاً کالاهایی پذیرش می شود که یک کشور در خصوص محصول مورد نظر دارای مزیت نسبی بوده و یا بازیگران زیادی دارد. در ایران نیز در محصولات گروه فلزات، پتروشیمی، فرآورده های نفتی و کشاورزی هم دارای مزیت نسبی هستیم و هم در عرصه اقتصادی بازیگران زیادی برای آنها وجود دارد. اما تمرکز ما در دوره مدیریت جدید جدا از بحث پذیرش کالاها این است که برای کالاهای پذیرفته شده در بورس کالا بازار مالی راه اندازی کنیم. چون آنچه تاکنون وجود داشته، بیشتر بازار معاملات فیزیکی کالاها بوده است. در دنیا هم اینطور نیست که برای خرید یک کالا صرف خرید آن کالا مورد نظر باشد، بلکه خدمات مالی همان کالا هم مدنظر خریدار است. بطوریکه خریداران عموماً افرادی از بازار مالی و یا یک صنعت هستند که تخصص دارند و خیلی از آنها به عنوان مصرف کننده واقعی کالا منابع مالی در اختیار ندارند، از این رو به دنبال این هستند که اگر کالایی را خریداری می کنند، امکان تأمین مالی لازم را نیز داشته باشند. به همین ترتیب بزرگترین شرکت های دنیا نیز محصولات خود را در پکیج کاملی متشکل از خود کالا و سایر خدمات مالی همراه آن به فروش می رسانند.

بورس نیوز؛ منظور از این خدمات مالی چیست؟

منظور این است که خریدار بتواند علاوه بر خرید کالا، تأمین مالی آن را نیز از یک بانک و یا مؤسسه معتبر مالی داشته باشد و یا خرید خود را با استفاده از یک اهرم مالی انجام دهد تا با سرمایه اندکی بتواند در بازارهای کالایی پوشش ریسک دهد. همانند آنچه در معاملات ابزارهای مشتقه وجود دارد که استفاده از این فرصت تنها در یک بازار مالی امکان پذیر است؛ چراکه در بازارهای مالی در کنار کالا، خدمات نیز ارایه می شود. از این رو به دنبال این هستیم که برای کالاهای پرطرفدار و پربازیگر عرصه اقتصاد داخلی و بین المللی بازار مالی ایجاد کنیم.

بورس نیوز؛ آیا این بازار نیاز به ساختار و ابزار خاصی دارد و یا با استفاده از ساختارهای فعلی راه اندازی آن امکان پذیر است؟

اگر صحبت از تأمین مالی برای خرید داشته باشیم، بایستی از مؤسسات فورفیتینگ و یا یک بانک برای تأمین مالی خرید استفاده شود که استانداردهای مشخصی دارد. اما زمانی در خصوص این صحبت می شود که مصرف کننده یا تولیدکننده با استفاده از یک کالای پایه می خواهد خود را در مقابل ریسک های موجود پوشش دهد. وقتی این مورد مدنظر باشد قاعدتاً بایستی از ابزارهای مالی استفاده کنیم که ما هم به دنبال ارایه آن هستیم. اما تعداد بازیگران کالاهای تولیدی در کشور خیلی کم است و سایر کشورها برای حل این مشکل از بازیگران بین المللی استفاده کرده اند. از این رو، ما هم در بازار مالی خود به بازیگران بین المللی نیاز داریم. چون با تعداد فعلی بازیگران نمی توانیم بازار مالی راه اندازی کنیم. اما به هر ترتیب، به نظر می رسد کالاهای پایه مثل شمش طلا و نقره و نیز ارز که پرطرفدار هستند و قیمت آنها به صورت روزانه توسط مردم رصد می شود، می توانند به یک بازار مالی تبدیل شوند.

بورس نیوز؛ آیا در شرایط فعلی کشور و تحریم های موجود ظرفیت حضور بازیگران بین المللی وجود دارد؟

در کشور ما اگر گشایش های بین المللی اتفاق بیفتد، این ظرفیت وجود دارد. چراکه ایران مثل چین نیست که هم تولیدکننده زیادی داشته باشد و هم مصرف کننده؛ اما این امکان برای ارز وجود دارد. ضمن اینکه برخی کالاهای ما ذاتاً بین المللی هستند؛ همانند قیر که صادرات این محصول رقم قابل توجهی را در دنیا به خود اختصاص می دهد و اگر بازار مالی را راه اندازی کردیم، به جای اینکه یک کشور با حجم تولید بسیار پایین تعیین کننده قیمت و به عبارتی price maker باشد، ایران می تواند قیمت ها را تعیین کند.

بورس نیوز؛ اما در حال حاضر قیمت ها در داخل متفاوت از بازارهای جهانی است، آیا با راه اندازی این بازار می توان این فاصله ها را از بین برد؟

بله، در نتیجه تحقق این هدف دیگر این مشکل که قیمت های داخلی متفاوت از بازارهای جهانی باشد، اتفاق نخواهد افتاد. نه تنها این فاصله برطرف می شود، بلکه اگر بخواهیم به صنعتی سوبسید دهیم، اثر آن می تواند مشخص و روشن باشد و این در حالی است که بسیاری فکر می کنند اگر به سمت اقتصاد باز حرکت کنید، دیگر نمی توانید به صنایع سوبسید دهید. حال آنکه واقعیت کاملاً عکس این مطلب است. چراکه می توان از یارانه ها به عنوان ابزاری استفاده کنیم که در بازارهای جهانی تعیین کننده باشیم. ضمن اینکه خیلی از اتفاقاتی که در کشور ما می افتد، ناشی از این است که ما درک صحیحی از نتیجه تصمیماتی که می گیریم، نداریم. در حالی که بورس ها کمک می کنند تا اثرات این تصمیمات به وضوح مشاهده شود. مشکلی که خیلی از صنایع دارند، همین است که اثرات تصمیمات اقتصادی در هیچ جایی منعکس نمی شود. حال آنکه به عنوان مثال در جریان افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها اولین جایی که به آن واکنش نشان داد، سهامداران شرکت های این گروه و نیز شاخص بورس بود. به عبارتی، یکی از کارکردهای بورس کالا ارایه سیستم های اطلاعاتی است، به نحوی که تمام داده ها و اطلاعات یک جا جمع آوری شده و برای تصمیم گیری در اختیار بازیگران آن گذاشته می شود. در نتیجه با راه اندازی بازار مالی شرکت ها هم تأمین مالی خواهند داشت و هم پوشش ریسک. اما از یک جهت وقتی شرکت ها می خواهند برای تولید خود برنامه ریزی کنند به اطلاعات نیاز دارند که این داده ها از طریق بورس ها تأمین می شود. برهمین اساس در نظر داریم از این طریق سیستم انتشار اطلاعاتی را برای فعالان رونق دهیم.

بورس نیوز؛ آیا برنامه دیگری نیز برای توسعه و ارتقای جایگاه بورس کالای ایران در نظر گرفته اید؟

یکی از برنامه ها این است که به ذینفعان خود خدمات متنوعی ارایه کنیم؛ فرض کنید شرکتی دارای موجودی انبار بوده و بخشی از دارایی های آن به این نحو در انبارهایش راکد مانده است، ما می توانیم به پشتوانه این موجودی انبار برای شرکت ها اوراق ETC منتشر کنیم که این ابزار به مفهوم راه اندازی صندوق های کالایی است و از این طریق موجودی کالای شرکت ها از حالت راکد به صورت شناور، قابل معامله و نقد شدن تبدیل می شود. بطوریکه وقتی موجودی کالا از انبارها خارج شد، می توان این اوراق را ابطال کرد. مکانیزم این ابزار همانند صندوق های سرمایه گذاری می باشد با این تفاوت که دارایی پایه آن به جای سهام، کالا است. از دیگر ابزارهای مالی که می توان به شرکت ها کمک کرد، می توان از اوراق مبتنی بر کالا یا سلف موازی مثل طلا استفاده کرد. اینکه از ارایه خدمات به شرکت ها و حفظ آنها در بورس کالا صحبت شد، عرضه همین ابزارها جهت تأمین مالی است که شرکت مطمئن باشد هم محصول خود را فروخته، هم تأمین مالی کرده و هم ریسک خود را پوشش داده است.

آن موقع قطعاً شرکت های بیشتری حضور پیدا می کنند. اما این امر همانند قضیه وجود مرغ و تخم مرغ است. بطوریکه برخی معتقدند اول بایستی بخش واقعی اقتصاد حضور پررنگ داشته باشد و بعد بخش تأمین مالی ایجاد گردد. اما برخی می گویند اول باید منابع مالی تأمین شود و بعد بخش واقعی اقتصاد ورود پیدا کند. یعنی می توانیم به پشتوانه کالاهای موجود در انبارهای داخلی و حتی بین المللی از کانال بورس به عنوان نهاد واسط قابل اطمینان، قبض انبار صادر شده و این قبص انبار در بازارهای ثانویه مورد مبادله قرار گیرد. اما در برنامه های جزیی در نظر داریم اوراق گواهی سپرده کالایی را که از محصولات کشاورزی کلید خورده، به سایر محصولات گسترش دهیم. وقتی مبادلات قبض انبار رونق گرفت، می توان مشتقاتی را روی آن تعریف کرد؛ اما به شرط اینکه بازیگران زیادی برای آن به وجود بیاید. در بخش دیگر ارایه خدمات بایستی توجه داشت تا بورس ها به نوعی کار بازاریابی انجام دهند و شرکت ها از انجام امور بازاریابی بی نیاز شوند. اینکه بورس کالا چقدر بتواند در عرصه های بین المللی خود را معرفی کند و بازاریابی مؤثری انجام دهد، خیلی مهم است. به این مفهوم که هر چقدر بورس را در مجامع بین المللی معرفی کنیم، محصولات هم راحت تر برای مشتریان قابل شناسایی خواهد بود. اما زمان بندی اجرای آنها در حوزه بین المللی به بحث مربوط به تحریم ها و فراهم شدن امکان نقل و انتقال پول و کالا وابسته است.

بورس نیوز؛ آیا در خصوص ساز و کار کشف قیمت ها در بورس کالا در راستای واقعی تر شدن قیمت ها امکان ایجاد تغییرات جهت ممانعت از دور زدن قانون به دلیل برخی محدودیت ها وجود دارد؟ چرا که در حال حاضر عنوان می شود که کشف قیمت ها در بورس کالا چندان واقعی نیست.

در همه بورس های کالایی قیمت پایه وجود دارد که بایستی از سوی یک مرجع رسمی اعلام شود. در بورس کالای ایران هم مراجعی وجود دارند تا قیمت پایه را استخراج می کنند که البته این کار را خود بورس کالا هم می تواند انجام دهد، مثلاً در خصوص محصولات پتروشیمی یا فلزات قیمت پایه توسط عرضه کننده تعیین می شود. اما ما محدود به قیمت پایه نیستیم و معاملات می تواند بسته به شرایط بالاتر و یا پایین تر از آن انجام شود.

این مشکلات مربوط به زمانی است که دامنه نوسانی توسط بورس تعیین شده بود که در حال حاضر این دامنه برای خیلی از محصولات حذف شده است. یعنی قیمت ها می تواند براحتی از مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین شود. اما به هر ترتیب، محدودیت های قیمتی در همه بورس ها مشکل ساز هستند و تا الآن هم بودند. البته بورس همواره خود را ملزم می دانسته که خواسته سیاست گذاران و فعالان و قانون گذاران صنعت را محترم بشمارد. از این رو به قیمت گذاری توسط مرجع مربوطه تن می دهد. اما بورس مثل آهن حرارت دیده است که می توان به آن هر شکلی داد؛ بطوریکه می توان آن را محدود کرد و برعکس آن هم وجود دارد تا آزادانه به فعالیت خود بپردازد. حال آنکه اگر از یک طرف محدودیت قیمتی اعمال کنیم و از طرف دیگر خریداران و یا فروشندگان محدود به یک فهرست خاص اعلامی توسط سایت بهین یاب شود، کارکرد بورس ضعیف هم می شود. به نظر من بورس نباید در عرضه و تقاضا از فرآیندهای غیر بازاری استفاده کند. چراکه اگر می خواهیم در بازار نقش آفرینی کنیم، مثلا جهت اعمال سیاست های قیمتی بایستی از مکانیزم خود بازار استفاده کنیم. همانند آنچه بازار گردان در بورس اوراق بهادار انجام می دهد، باید اینجا هم به همین ترتیب باشد. یعنی اگر بخواهیم تعداد متقاضیان را حذف کنیم و یا سیستم قیمت گذاری ها طوری باشد که اجازه ندهد قیمت ها براحتی نوسان کند، کارکرد بورس مختل می شود. قبلا در مورد پتروشیمی ها هم این اتفاق مشاهده شده، بطوریکه بورس به هر خواسته ای که فعالان صنعت یا به عبارت بهتر سیاست گذاران صنایع خاص داشتند، تن داد و نتیجه این شد که خیلی از خواسته های همان نهاد یا سیاست گذار که توسط بورس رعایت شد، اخیرا مورد بهانه قرار گرفته و دستاویزی شده برای حمله به بورس به عنوان یک نقطه ضعف. البته نقطه قابل توجه این است که دلالانی که گفته می شود در بورس کالا حضور دارند، از کجا وارد شده اند؟ آیا غیر از شرکت هایی که از طریق بهین یاب معرفی شده اند شخص دیگری می تواند از بورس کالا محصولات پتروشیمی خریداری کند. یا در خصوص اینکه گفته می شود قیمت گذاری موثر نبوده و به درستی انجام نمی شود، بایستی توجه داشت که فرآیند اعلام قیمت های پایه جهت معامله در بورس نیز از خارج از بورس تعیین می شود و برخی از عرضه کنندگان حاضر به عرضه پایین تر از این قیمت پایه اعلامی در بورس نمی شوند. بر همین اساس، به نظر من بورس از جهت بازاری بایستی خیلی آزاد و از جهت رعایت قواعد و قوانین بایستی سخت گیر باشد. بطوریکه وقتی صحبت از عرضه و تقاضا می شود، بایستی قواعد عملیات بازار تعریف شود. مثل اینکه همه خریداران و فروشندگان بایستی ثبت و شناسایی شوند که این مورد به طور کامل در بورس رعایت می شود که قابلیت کنترل و نظارت را برای ما فراهم کند. زیرا بیشترین نقش بورس ها هم مربوط به امور نظارتی است.

بورس نیوز؛ آیا اتفاقی که در خصوص فروش محصولات پتروشیمی در بازار آزاد با نرخی پایین تر از نرخ روی تابلوی معاملات بورس کالا توسط عرضه کنندگان افتاد، به دلیل همین محدودیت ها در خصوص نحوه قیمت گذاری بود؟

آن اتفاق بهانه ای بیش نبود. چرا که قیمت گذاری در بورس کالا کار عجیبی نیست. بطوریکه قیمت پایه براساس قیمت های جهانی و بر مبنای اطلاعات منتشر شده در نشریات ICIS و PLATTS و سایر نشریات معتبر که منبع آنها نیز بورس های کالایی جهانی است، اعلام شده و با فرمول 95 درصد فوب خلیج فارس به بورس کالا اعلام می شود. این قیمت پایه است، اما قیمت واقعی می تواند بالاتر و حتی پایین تر از آن باشد. اگر کسی دنبال بهانه است می تواند ادعا کند قیمت ها در بورس کالا ارزان و یا گران است. اما بورس کالا جایی است که قیمت کشف می شود. چه کسی می گوید پتروشیمی ها حتماً باید به قیمت پایه محصولات خود را عرضه کنند؟

بورس نیوز؛ به نظر شما بهانه خریداران پتروشیمی در آن زمان برای خرید محصول در خارج از بورس کالا چه بود؟

به نظر می رسد عده ای از شفافیت می ترسند و از مکانیزم شفاف ابا دارند. چند سال پیش حدود سال 1389 خود پتروشیمی ها مشتاق ورود به بورس کالا بودند؛ چرا؟ چون احساس می کردند قیمت های فروش آنها تحت نظارت نهادهای حاکمیتی بوده و این قیمت ها واقعی نیست. بر همین اساس وارد بورس کالا شدند تا قیمت محصولاتشان واقعی شود. اما اینکه شرکتی چنین فکر کند که زمانی از بورس کالا بهره برداری کردم و الآن بخواهم از آن خارج شوم، خیلی منطقی نیست. اگر بورس خوب است، سال 90- 89 هم خوب بوده و اما اگر بد بوده، آن موقع هم همینطور بوده است. اینکه شرکت ها پس از اینکه قیمت ها در بورس کالا آزاد شده و اهداف مورد نظرشان محقق شده، بخواهند خارج از بورس محصولات خود را بفروشند، عملکرد صحیحی نیست. در بسیاری از کشورهای دنیا شاخص عدم شفافیت وجود دارد که اگر مقدار آن در یک فعالیت یا صنعتی از یک محدوده بالاتر باشد، آن صنعت بایستی محصولات خود را در بورس کالا بفروشد. از طرفی عرضه محصولات یک صنعت در بورس های کالایی خواسته سهامداران آن شرکت یا صنعت است. در دنیا هم اینطوری نیست که شرکت ها اختیاراً محصولات خود را در بورس بفروشند. بطوریکه در خیلی از کشورهای پیشرفته شرکت های بین المللی اجبار دارند محصولات خود را در بورس عرضه کنند تا به تعیین کننده قیمت تبدیل نشوند و خریداران محصول را در موقعیت ضعف قرار ندهند. در حال حاضر حوزه پتروشیمی نیز همین اتفاق را شاهد هستیم؛ بطوریکه تولیدکنندگان می توانند بازار را بگونه ای پیش ببرند که مصرف کننده در موضع ضعف قرار گیرد و مصرف کننده هم حق دارد که اعتراض کند و مطالبه رعایت عدالت را در مورد خود داشته باشد و ساز و کار بازار حکمفرما باشد. در مجموع ما یا به الزامات اقتصاد آزاد معتقد هستیم یا نیستیم. اگر معتقدیم، یکی از شروط آن بورس و کشف قیمت در فرآیند شفاف و عادلانه و بر مبنای عرضه و تقاضای بازار تعیین شود. البته در بورس هم ممکن است مشکلاتی وجود داشته باشد، اما این مشکلات قابل برطرف شدن هست. بورس ها در بسیاری از کشورهای دنیا لقب ملی را به دوش می کشند مثل بورس کالای ایران. یعنی متعلق به شخص خاصی نیست و با ترکیب سهامداری مشخص محلی برای کسب انتفاع گروه خاصی محسوب نمی شود. بورس ها جایی هستند که منافع ملی را تأمین می کنند و این منافع تأمین نمی شود مگر اینکه بازاری عادلانه و شفاف برای فعالان آن ایجاد کنیم.

بورس نیوز؛ همانطور که فرمودید یا باید به بورس اعتقاد داشت یا نداشت. اما اخیراً وزیر صنعت طی نامه ای به معاون اول رییس جمهور پیشنهادی برای رفع الزام شرکت ها به عرضه محصول در بورس کالا ارایه دادند. آیا ارایه چنین پیشنهادی به مفهوم عدم اعتقاد متولیان و دولتمردان به مکانیزم بورس نیست؟ نظر جنابعالی نسبت به این نامه چیست؟

بله دقیقاً همینطور است، چون همانطور که بالاتر اشاره شد بورس بازاری است که می توان به آن شکل داد و اگر محدود شود از توانمندی هایش کاسته شده و اگر آزاد باشد توانمندی های بیشتری را از خود به نمایش می گذارد. به نظر من محدودیت هایی که در بورس به وجود آمده، عموماً از بیرون به آن تحمیل شده و آن هم ناشی از تصمیمات سیاست گذاران بوده و اگر الآن ایرادی به بورس وارد می کنند، ناشی از همان سیاست هاست. اگر اجازه می دانند بورس آزادانه در حوزه قیمت گذاری بر مبنای عرضه و تقاضا گام بردارد، خیلی از این اعتراضات کنونی مطرح نبود و بهانه و دستاویزی نمی شد برای آنکه محصولات خارج از بورس کالا عرضه و معامله شود.

مدیران عامل بانک‌ها در اتاق تهران چه گفتند؟ / نرخ بهره تا 90 % هم می تواند رشد کند !!!

علی سنگینیان علاوه بر آنکه از مدیران عامل بانک‌ها برای حضور در نشست کمیسیون دعوت کرد، رییس سابق بانک ‌مرکزی در دولت دهم را نیز با خود به اتاق تهران آورد تا محمود بهمنی در کسوت یک فعال بازار مالی، دیدگاه‌های خود را برای خروج نظام بانکی از مشکلات سخت کنونی مطرح کند.

وعده‌ای که رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران در نشست‌های قبل داده بود، سرانجام محقق شد و مدیران عامل برخی از بانک‌های بزرگ کشور در نشست این کمیسیون در اتاق تهران حاضر شدند تا با فعالان بخش خصوصی دیدار و گفت‌وگو داشته باشند. علی سنگینیان علاوه بر آنکه از مدیران عامل بانک‌ها برای حضور در نشست کمیسیون دعوت کرد، رییس سابق بانک ‌مرکزی در دولت دهم را نیز با خود به اتاق تهران آورد تا محمود بهمنی در کسوت یک فعال بازار مالی، دیدگاه‌های خود را برای خروج نظام بانکی از مشکلات سخت کنونی مطرح کند.

در عین حال، این نشست با هدف ایجاد فضایی برای گفت‌و‌گوی رو در رو بانک‌ها و بنگاه‌های تولیدی برگزار شد و طی آن هم صاحبان بانک‌ها از مشکلات و گرفتاری‌های خود گفتند هم آنکه فعالان اقتصادی انتظارات خود از نظام پولی و مالی را بیان کردند که عمدتا بر تامین نقدینگی موردنیاز واحدهای تولیدی از طریق سیستم بانکی متمرکز بود.

به گزارش بورس نیوز ، در ششمین نشست کمیسیون بازار پول و سرمایه، علی‌اشرف افخمی مدیرعامل بانک صنعت‌و‌معدن، کوروش پرویزیان مدیرعامل بانک پارسیان و علی صالح‌آبادی مدیرعامل بانک توسعه صادرات حضور داشتند. هم‌چنین نمایندگانی از هیات مدیره دیگر بانک‌های کشور نیز در این نشست حضور داشتند. مصطفی بهشتی‌روی عضو هیات مدیره بانک پاسارگاد، کوروش معدلت عضو هیات مدیره بانک ملت، مسعود عزمی از اعضای هیات مدیره بانک کارآفرین و مالک بهمنش مدیر امور سرمایه‌گذاری بانک صادرات در این جلسه حضور داشتند.

رویکرد تازه اتاق تهران

رییس اتاق تهران با حضور در این جلسه، از رویکرد جدید این اتاق برای بررسی و ریشه‌یابی مشکلات اقتصادی سخن گفت و اینکه کمیسیون‌های مشورتی اتاق تهران به دنبال آن هستند تا یک‌طرفه به قاضی نرفته و با دعوت از نمایندگان طیف‌های درگیر در مشکلات اقتصادی و ایجاد فضایی برای گفت‌و‌گوهای مستقیم، فرصت برای دستیابی به راه‌حل‌های عملیاتی و مفید برای هر دو طرف ایجاد شود.

مسعود خوانساری با بیان اینکه در حال حاضر بنگاه‌های تولیدی با مشکل تامین نقدینگی مواجه هستند، گفت: «این در حالی است که بانک‌ها نیز به عنوان بنگاه‌های اقتصادی از مشکلات به وجود آمده در امان نبوده و این بخش نیز با مسائل عدیده‌ای دست به گریبان است.» او اظهار امیدواری کرد که با برگزاری جلسات هم‌اندیشی میان بانک‌ها و بنگاه‌های بخش‌خصوصی، مشکلات ریشه‌یابی شده و از دل این نشست و برخاست‌ها راهکارهای خروج از مشکلات به دست آید.

علی سنگینیان نیز در سخنانی با اشاره به این تغییر سیاست اتاق تهران، از پیگیری مسایل بازار پول و سرمایه با حضور مدیران عامل بانک‌ها، مدیران بازار سرمایه، مدیران بورس‌های مختلف و تامین سرمایه در کنار فعالان بخش خصوصی خبر داد. او اعلام کرد که این روند در نشست‌های آتی کمیسیون تداوم خواهد یافت تا با همفکری و مشورت بهترین و عملی‌ترین راهکارها به دست آید.

اثر تحریم بر بانک‌ها

در نشست کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران، گزارشی نیز از روند فعلی بانک‌ها و اینکه تحریم تا چه اندازه روی فعالیت این بخش اثرگذار بوده است، ارائه شد. این گزارش که در آن عملکرد 26 بانک از سال 88 تا 93 مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است، نشان می‌دهد تحریم به طور مستقیم روی سودآوری بانک‌ها اثری نداشته است درحالی که روی مطالبات معوق بانک‌ها اثر منفی داشته است. همچنین بر پایه این گزارش، نسبت اعتبارات اسنادی بانک‌ها از سال 84 تا 93 افزایش پیدا کرده و در عین حال، سپرده‌های هزینه‌زای بانک‌ها نسبت به سپرده‌های غیر هزینه‌زا رشد بسیار زیاد داشته است.

فعالان اقتصادی چه گفتند؟

در ادامه این نشست، مشکلات و مصائبی که بانک‌ها و بنگاه‌ها در مواجهه با یکدیگر با آن دست به گریبان هستند از زبان حاضران در جلسه مطرح شد.

سید حسین سلیمی عضو هیات نمایندگان و نایب رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران به برخی مشکلات بانک‌ها اشاره کرد. وی که عضو هیات مدیره بانک خاورمیانه است، گفت: «باید منصفانه قضاوت کرد و همه مشکلات را متوجه بانک‌ها ندانست.» سلیمی با بیان اینکه بانک مرکزی به‌شدت بر بنگاه‌داری بانک‌ها نظارت می‌کند، افزود: «بانک‌ها در حالی سپرده‌گذاران خود را با 22 درصد سود راضی نگه ‌می‌دارند که از محل وام‌دهی و تسهیلات، سود 26 درصد را دریافت می‌کنند بنابراین بانک‌ها برای تامین هزینه‌های خود تنها روی 4 درصد باقی مانده حساب می‌کنند.» او معضل بعدی بانک‌‌ها را بدهی دولت به نظام بانکی عنوان کرد که به گفته وی روند حل این مشکل نیز به کندی در حال انجام است.

محمدرضا نجفی‌منش دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز معتقد است که بانک‌ها باید نرخ سود سپرده‌ها را به میزان نرخ تورم تعیین کنند و درنظر بگیرند. وی افزود: «بانک‌ها باید هزینه سود را کاهش دهند تا تولید و صنعت بتواند نفس بکشد.»

حامد واحدی عضو هیات رییسه اتاق تهران نیز تشدید رقابت بین بانکی را یکی از مشکلات عمده میان نظام بانکی و صنعت و کسب‌و‌کار عنوان کرد. به گفته وی، بنگاه‌داری بانک‌ها تنها 3 تا 4 درصد منابع بانک‌ها را دربرمی‌گیرد که نمی‌توان عاملی برای بروز مشکلات پیش‌آمده باشد.

عباس آرگون دیگر عضو کمیسیون بازار پول و سرمایه نیز وجود موسسات غیرمجاز بانکی را در بروز مشکلات موثر دانست و گفت: «با این که در کلان‌شهرها نیز شاهد ایجاد شعبه‌های مختلف از سوی موسسات مالی غیرمجاز هستیم اما هیچ واکنشی از سوی بانک مرکزی برای مقابله با آن دیده نمی‌شود.» به گفته آرگون، برای رفع مشکلات نظام بانکی، باید کنترل نظارت‌ها را تقویت کرد و در عین حال تعهد و الزام بانک‌ها به رعایت قوانین را به طور جدی دنبال کرد.

مجتبی خسروتاج معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در این نشست بر مدیریت رفع مشکلات تاکید کرد و اینکه جایگاه و نقش بخش خصوصی، دولت و بازار سرمایه در مورد نقدینگی و مسائل مربوط به آن باید مشخص و بر اساس آن اقدام شود.

وزرای صنعت و نفت اعتقادی به خصوصی سازی ندارند/ اقتصاد کشور دستوری است

متأسفانه عملکرد دولتمردان با شعارهایی که در زمان روی کار آمدن دولت یازدهم می دادند، همخوانی ندارد و اغلب سهامداران به امید کسب بازدهی مناسب و به توصیه مقامات مسئول در بورس سرمایه گذاری کردند، اما جز ضرر و زیان چیزی عاید آنها نشد.

حوزه اقتصادی کشور از وضعیت مناسبی برخوردار نیست و بازار سرمایه نیز بخشی از اقتصاد و منعکس کننده شرایط اقتصادی است و تا زمانی که اوضاع اقتصادی بهبود نیابد، بازار سرمایه نیز در مسیر رشد حرکت نخواهد کرد.

مدیر عامل شرکت کارگزاری اردیبهشت ایرانیان با بیان این مطلب در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز عنوان کرد: بنده به راه کارهای کوتاه مدت همچون راه اندازی صندوق توسعه بازار و صندوق تثبیت بازار سرمایه اعتقادی ندارم و شاید این راهکارها مدتی از روند کاهشی جلوگیری کند، اما تا زمانی که اقتصاد بهبود نیابد اتفاقی هم در بازار سرمایه رخ نمی دهد.

ناصر آقاجانی افزود: متأسفانه عملکرد دولتمردان با شعارهایی که در زمان روی کار آمدن دولت یازدهم می دادند، همخوانی ندارد و اغلب سهامداران به امید کسب بازدهی مناسب و به توصیه مقامات مسئول در بورس سرمایه گذاری کردند، اما جز ضرر و زیان چیزی عاید آنها نشد.

وی با بیان اینکه می بایست از تولیدکنندگان و سرمایه گذاران بخش خصوصی حمایت شود، ادامه داد: در حال حاضر صحبت هایی مبنی بر ورود سرمایه گذاران خارجی به اقتصاد کشور مطرح می شود، حال آنکه سرمایه گذاران در داخل کشور متضرر هستند و به نظر می رسد می بایست راهکارهای مناسب برای تسهیل سرمایه گذاری تدوین شود تا سرمایه گذاران خارجی وارد کشور شوند. چرا که این افراد انتخاب های فراوان دارند و به هر بازار که بازدهی بیشتری به آنها اعطا کند، وارد می شوند.

مدیرعامل شرکت کارگزاری اردیبهشت ایرانیان افزود: در شرایطی که اعتماد سهامداران داخلی نسبت به پتانسیل های بازار سرمایه از بین رفته، چگونه سرمایه گذاران خارجی می توانند اعتماد کنند و نقدینگی به بورس تزریق کنند؟

به نظر می رسد وزرای صنعت و نفت اعتقادی به خصوصی سازی ندارند و این موضوع را به وضوح در عملکرد خود نشان داده اند. چرا که در شرایط رکود تورمی نه تنها تخفیفی به تولید کنندگان نمی دهند بلکه نرخ خوراک و مواد اولیه صنایع مطرح کشور را تا چند برابر افزایش می دهند و از این موضوع حمایت نیز می کنند.

آقاجانی به لغو الزام عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا اشاره کرد و گفت: این امر در حالی به دلیل اعتقاد مسئولان به عدم کارایی بورس مطرح می شود و در کنار آن عدم تعیین تکلیف نرخ خوراک پالایشی ها موجب نوسان وحشتناک وضعیت سودآوری آنها از سوددهی به زیان دهی می شود که این دو صنعت بخش قابل توجهی از ارزش بازار سرمایه را به خود اختصاص می دهند و در شرایطی که سهامداران داخلی نمی توانند نسبت به چشم انداز و وضعیت آتی سودآوری صنایع تصمیم بگیرند و فضای کسب و کار مناسب نسیت چگونه سرمایه گذاران خارجی می توانند با اعتماد به وضعیت بنیادی صنایع سرمایه گذاری کنند؟

سرمایه گذاران خارجی می بایست طی بازه بلند مدت حداقل پنج ساله در یک بخش سرمایه گذاری کنند، حال آنکه در کدام صنایع می توان بر اساس قوانین و مقررات حاکم بر صنعت یک تحلیل بنیادی پنج ساله انجام داد و به آینده آن اعتماد کرد؟

به نظر می رسد تا زمانیکه فضای کسب و کار و سرمایه گذاری فراهم نشود، هیچ سرمایه گذار خارجی نیز وارد اقتصاد کشور نمی شود.

وی به بازار پول اشاره کرد و ابراز داشت: به نظر می رسد بورس تاوان اوضاع نا مناسب بازار پول را می دهد و بانک ها در شرایط رکود تورمی و به منظور فرار از پرداخت جریمه به بانک مرکزی اقدام به جمع آوری نقدینگی به هر قیمتی و با اعلام سودهای قابل توجه می کنند. در شرایط فعلی اقتصاد کشور دستوری است و متأسفانه عملکرد دولت فعلی همچون دولت قبل نا مناسب ارزیابی می شود.

مدیرعامل شرکت کارگزاری اردیبهشت ایرانیان در خاتمه به راهکارهای موجود برای بهبود وضعیت فعلی اشاره کرد و ابراز داشت: ساختار اقتصادی و فضای کسب و کار می بایست اصلاح شود و نرخ بهره بانکی کاهش یابد. علاوه بر این، به نظر می رسد دولت نبایستی برای کسب درآمد خود با وضعیت سودآوری صنایع پتروشیمی، معدنی و پالایشی بازی کند و اجازه دهد تا این صنایع برنامه های خود را اجرایی کنند.

مهمترین عرضه های امروز تالار نقره ای

11هزار تن وکیوم باتوم شرکت های پالایش نفت بندر عباس و تبریز، 5 هزار تن لوب کات سبک و سنگین پالایشگاه های بندر عباس، تبریز و تهران و 800 تن گوگرد گرانوله پالایش نفت تبریز دیگر معاملات تالار مذکور را تشکیل دادند.

بورس کالای ایران در روز شنبه مورخ 1394.06.28 و در بازار فیزیکی شاهد معامله 91 هزار و 951 تن انواع محصولات و به ارزش کل 1.068.173 میلیون ریال بود. در تالار محصولات صنعتی و معدنی، 50 هزار تن تیرآهن 14و16 تولید مجتمع ذوب آهن اصفهان با قیمت پایه عرضه (14 هزار و 600 ریال) دادوستد شد.

بر اساس گزارش بورس نیوز در تالار فرآورده های نفتی و پتروشیمی و در گروه قیر، 16.524 تن انواع قیر شرکت های نفت جی و نفت پاسارگاد و به ارزش 143.457 میلیون ریال معامله گردید. گفتنی است که در این روز 14.591 تن انواع ماده پتروشیمیایی تولید مجتمع های کارون، خراسان، برزویه، تندگویان، جم، ایلام، مهر، بندر امام و اروند به روی تابلوی عرضه رفت، که از این میان معامله 6.777 تن محصول و به ارزش 43.741 میلیون ریال به ثبت رسید. از مهمترین مواد مورد معامله در این گروه می توان به سود کاستیک و پلی اتیلن ترفتالات نساجی SUPER BRIGHT اشاره کرد. علاوه بر این، 11 هزار تن وکیوم باتوم شرکت های پالایش نفت بندر عباس و تبریز، 5 هزار تن لوب کات سبک و سنگین پالایشگاه های بندر عباس، تبریز و تهران و 800 تن گوگرد گرانوله پالایش نفت تبریز دیگر معاملات تالار مذکور را تشکیل دادند.

شایان ذکر است که در تالار صادراتی، 500 تن عایق رطوبتی تولید شرکت های شهر بام عایق، مهر پارسیان، پاسارگاد عایق پارس و عایق رطوبتی ستاره شرق توسط مشتریان خارجی خریداری شد.

همچنین، معامله 1.050 تن شکر سفید کارخانه قند جوین به همراه شرکت کشت و صنعت دهخدا، یکصد تن کنجاله سویا و 200 تن ذرت دانه ای از تولیدات استان کرمانشاه و همگی با نرخ پایه عرضه و در مجموع به ارزش 24.847 میلیون ریال در تالار محصولات کشاورزی رقم خورد.

در ادامه، کارگزاری کالای خاورمیانه آمار معاملات محصولات فیزیکی در بورس کالای ایران در این روز را به شرح فایل ذیل درآورده است:

آمار معاملات

در روز یکشنبه مورخ 1394.06.29و در رینگ داخلی، 22.658 تن انواع تولیدات شرکت ملی صنایع مس ایران شامل سولفور مولیبدن، کنستانتره فلزات گرانبها، مس کاتد، مس کم عیار و مس مفتول، 16 هزار تن لوب کات سبک و سنگین شرکت پالایش نفت تهران (تندگویان)، 15 هزار تن وکیوم باتوم شرکت های پالایش نفت شیراز و تهران، 3.423 تن انواع ماده پلیمری مجتمع های تخت جمشید، شیراز، شازند و پلی پروپیلن جم، 71.900 تن انواع قیر شرکت های نفت جی، نفت پاسارگاد و پالایش نفت شیراز، 440 تن سبد میلگرد 12 تا 25-A3 و 76 هزار تن سبد میلگرد و تیرآهن از تولیدات مجتمع ذوب آهن اصفهان، 5.600 تن انواع محصولات کشاورزی شامل برنج، شکر سفید، ذرت دانه ای، گندم دورم، کنجاله سویا، روغن خام آفتابگردان و سویا به روی تابلوی عرضه می رود. علاوه بر این، شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران عرضه کننده 72 تن ضایعات فلزی در تالار فرعی است.

در رینگ صادراتی نیز 9.300 تن قیر 6070 شرکت های صنعت قیر پارسیان انرژی، توسعه نفت هرمزان، بام گستر زرین شرق و معماران تجارت آفتاب (اقتصاد بین الملل تندیس) به همراه 600 تن عایق رطوبتی تولید شرکت های عایق رطوبتی نقره ای شرق و بام گستران راهی تالار معاملات بورس کالای ایران خواهند شد. آمار کامل عرضه های روز یکشنبه به پیوست آمده است:

آمار عرضه

بررسی فرصت ها و چالش های راه اندازی بورس ارز/ تمرکز بر ارایه ابزارهای متنوع

بورس ارز به خصوص بورس آتی ارز می تواند آثار اقتصادی مهم و ویژه ای داشته باشد از این منظر که دور نمای آتی نرخ ارز را روشن و به آن جهت دهد و هم اینکه میتواند ابزاری در جهت پیش بینی نرخ ارز هم برای سیاست گذاران مسئولین اقتصادی و هم کسانی که به این ارز در حال و آینده نیاز دارند، باشد تا نیاز این گروه را برآورده کند.

این روزها مسئولین اقتصادی کشور از راه اندازی بورس آتی ارز و تک نرخی شدن ارز خبر می دهند که در این بین نکته قابل توجه برای عموم فعالان این است که راه اندازی چنین بازاری برای مبادله ارز چه فرصت ها و چالش هایی به همراه دارد؟

در همین راستا معاون سازمان بورس اوراق بهادار در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز اظهار داشت: در رابطه با راه اندازی بورس ارز در حال حاضر در فاز اول مطالعات لازم انجام شده، اما تصمیم نهایی مبنی بر راه اندازی این بورس در چهار چوب بازارهای موجود، صورت نگرفته است. به نظر میرسد این موضوع در جلسه آتی هیئت مدیره سازمان بورس اوراق بهادار مورد بررسی قرار بگیرد و در این رابطه تصمیم گیری نهایی انجام شود. که با توجه به زیر ساخت ها و امکانات بورس کالا، احتمال راه اندازی این بازار در چهارچوب بورس کالا وجود دارد.

حسن امیری در ادامه افزود: بورس ارز به خصوص بورس آتی ارز می تواند آثار اقتصادی مهم و ویژه ای داشته باشد از این منظر که دور نمای آتی نرخ ارز را روشن و به آن جهت دهد و هم اینکه میتواند ابزاری در جهت پیش بینی نرخ ارز هم برای سیاست گذاران مسئولین اقتصادی و هم کسانی که به این ارز در حال و آینده نیاز دارند، باشد تا نیاز این گروه را برآورده کند.

این مقام مسئول در رابطه با چالش های راه اندازی این بازار گفت: در شرایط فعلی و با راه اندازی بورس آتی ارز، موانع خاصی را پیش بینی نمی کنم اما اگر به سمت نظام تک نرخی شدن ارز پیش رویم طبیعتاً زمینه رشد این بازار فراهم خواهد شد. بنابراین در وضعیت فعلی چند نرخی بودن ارز را چالش نمی دانم اما تک نرخی شدن ارز میتواند به سرعت توسعه این بازار و به خصوص راه اندازی بازار نقدی مبادلات ارز کمک کند.

همچنین آنچه در سیاست ها و جهت گیری های مسئولین ارشد اقتصادی کشور دیده می شود، حرکت به سمت ارز تک نرخی بوده، چرا که شکاف بین نرخ ارز مبادلاتی و آزاد در حال کاهش می باشد.

وی تأکید کرد: 4 رکن مهم و اساسی در راه اندازی بورس ارزی کامل، وجود دارد این ارکان شامل: بانک مرکزی، صرافی ها، بانک های عامل به عنوان واسطه بین مصرف کننده واقعی ارز و بازاری که از طریق کانال بانک مرکزی هدایت می شود و چهارمین رکن نیز خود بورس می باشد، که برای داشتن بازاری کامل و متنوع، این ارکان باید با یکدیگر و در یک راستا حرکت کنند.

خوشبختانه در موضع گیری های اخیر مسئولین ارشد بانک مرکزی مشاهده میکنیم که از راه اندازی بورس آتی ارز پشتیبانی و استقبال شده که با توجه به این موضوع می توان انتظار همکاری این ارکان در جهت کمک به ساماندهی بازار ارز و ایجاد نظام تک نرخی را داشت.

امیری در رابطه با ارائه الزامات یا مشوق هایی برای معامله کنندگان ارز در قالب بورس ارز، عنوان کرد: در حال حاضر بر ارائه و تعیین ساز و کارهای صحیح و ابزار سازی متنوع در این بازار تمرکز داشته و خیلی مشتاق ایجاد الزام برای فعالین این حوزه نیستیم، چرا که اگر ابزارهای متنوع در بورس ارز مورد استفاده قرار گیرد، خود به خود عرضه کننده و تقاضا کننده به این بازار جذب خواهند شد.

این مقام مسئول در خاتمه افزود: وقتی قرار بر راه اندازی بازار صکوک در ایران بود این بحث مطرح شد که آیا مقررات و شرع اسلام اجازه صدور انواع و اقسام این اوراق را در بازار ایران می دهد یا خیر؟اما با تلاش مهندسین مالی شاهد ساخت ابزار های مالی متنوعی متناسب با نیاز بازار بودیم. در رابطه با راه انداز بورس ارز نیز بعد از راه اندازی تابلوی معاملات باید نیازهای فعالان و بازار شناسایی شود و بر اساس قوانین و شرع اسلام ابزارهای جدید و متنوع طراحی و پس از تصویب در کمیته فقهی سازمان، مورد استفاده قرار گیرد.