نخستین صبحانه کاری کانون نهادهای سرمایهگذاری ایران با حضور مدیران سرمایهگذاری، حسابرسان و برخی صاحبنظران سیاسی و اقتصادی کشور به منظور بررسی آثار توافق هستهای بر بازار سرمایه برگزار شد.
به گزارش خبرنگار بورس خبرگزاری فارس، در این نشست کاری، بهروز خدارحمی دبیر کانون نهادهای سرمایهگذاری ایران با تبیین سرفصلهای برجام هستهای، به برخی از آثار و نتایج احتمالی حذف تحریمها بر فضای کسب و کار کشور اشاره کرد.
در ادامه عبدالرسول دری اصفهانی از اعضای انجمن حسابداران انگلستان و شریک موسسه حسابرسی کوپرز ضمن بررسی آثار و مزیتهای توافق هستهای بر اقتصاد سیاسی ایران عنوان کرد: نتیجه نهایی توافق برجام، حذف تحریمهای هستهای ایران با آغاز فصل جدید در فضای سیاسی و اقتصادی ایران است. این در حالی است که تحریمهای کشور آمریکا علیه ایران تنها برای اتباع آن صلاحیت داشته و برخی موانع در مسیر حذف تحریمها ناشی از قوانین و مقررات خاص این کشور است.
در ادامه این جلسه، سیروس ناصری سفیر اسبق ایران در ژنو و از اعضای سابق تیم مذاکره کننده هستهای کشور به تشریح چارچوبهای توافق هستهای پرداخت و گفت: آنچه که از مجموع نتایج توافق هستهای ایران با غرب به دست آمده شامل رفع موانع تجاری در حوزههای مختلف از قبیل کشتیرانی، بانک، بیمه، خرید و فروشهای نفتی و مالی کشور است. از سویی دیگر یکی از دشواریهای توافق هستهای همواره نحوه تنظیم چارچوبهای آن برای تسهیل مسیر سرمایهگذاری بلند مدت در کشور بوده است.
وی افزود: از همان ابتدای مذاکرات روشن بود که رئیس جمهور آمریکا اقتدار چندانی برای لغو همه تحریمهای ایران در کنگره نمایندگان این کشور را ندارد، بنابراین لازم بود تا تیم مذاکره کننده هستهای تنها در حیطه تحریمهای هستهای متمرکز شود و سایر تحریمها باقی بماند.
وی ادامه داد: برای رفع تحریمهای ایران موانعی از قبیل قوانین دست و پاگیر کشور آمریکا همواره باعث ایجاد مشکلاتی در مسیر توافق هستهای میشد، از طرفی قرار نبود از همان ابتدا همه تحریمهای اشخاص حقیقی و حقوقی به طور یک جا برداشته شود. از سوی دیگر با توجه به اصرار ایران مبنی بر رد توافق در صورت عدم تحقق خواسته ها و تصمیم به عقبنشینی از برخی تعهدات قید شده در توافق باعث شد که دوره مذاکرات هستهای نسبت به برنامههای قبلی طولانیتر شود.
ناصری در عین حال بر لزوم ایجاد تمهیداتی پافشاری شد از جمله تأکید بر عدم اعمال دوباره تحریمها و نیز اعمال آئیننامهها، مقررات و مصوبههای قانونی که به طور عملیاتی به اقتصاد و سیاست ایران اثر میگذارد، باید به طور بیطرفانه اعمال شود، همچنین اروپاییها متحد شدهاند که با برقراری دوباره تضامین قبلی هرگونه اختلافی در چارچوب توافق هستهای در کمیتهای مشترک و با حضور نمایندگانی از طرفهای مورد اختلاف بررسی و پیگیری شود.
ناصری با بیان اینکه به پیوست توافق هستهای، ضمائم دو بخشی در زمینه حذف تحریمها و آثار رفع آنها آورده شده، عنوان کرد: این ضمائم برای اروپاییها کاملاً روشن بوده و حاکی از این موضوع است که روابط سیاسی و اقتصادی باید به وضعیت عادی خود باز گردد.
وی افزود: در حال حاضر تبلیغات گستردهای علیه همکاری با ایران از سوی صهیونیستها و برخی کشورهای خاورمیانه وجود دارد و باید دانست با فرض توافق هستهای از سوی کنگره آمریکا، کماکان مخالفتها با توافق ایران و غرب وجود خواهد داشت، در این زمینه نقش سرمایهگذاران کشور از اهمیت بسیاری برخوردار است.
وی با بیان اینکه انتظار می رود برچیده شدن تحریمها به طور رسمی از اواخر سال میلادی جاری (دیماه 94)عملیاتی شود، عنوان کرد: با توجه به زمان پیشبینی شده در توافق برجام مبنی بر حل و فصل اختلافات هستهای در شورای حکام، نمیتوان انتظار داشت که اجرایی شدن مفاد هستهای پیش از دسامبر اجرایی شود.
این عضو سابق تیم مذاکره هستهای گفت: بر این اساس باید از هماکنون مقدمات رایزنی و گفتوگو با مؤسسات مهم بینالمللی در بالاترین سطح ممکن از سوی حوزههای سرمایهگذاری کشور کلید زده شود تا در عمل پس از عملیاتی شدن توافق هستهای، زمان اجرای قراردادهای بزرگ بیش از 2 تا 3 ماه طول نکشد. در عین حال باید به منظور جلوگیری از برخی اقدامهای کارشکنانه، قراردادهای منعقد شده با طرفهای تجاری و سرمایهگذاری به طور محرمانه بسته شود، به این ترتیب پس از اجرایی شدن توافق هستهای و رونمایی از چند قرارداد تجاری میتوان به شکسته شدن جوّ روانی حاکم بر توافق هستهای و ترس ناشی از همکاری با ایران پایان داد. در چنین شرایطی شرکتها نیز با هدف همکاری مشترک با ایران، گوی سبقت را از یکدیگر خواهند ربود.
ناصری بر این باور است که آنچه برای شرکتهای تجاری و سرمایهگذاری غربی مورد توجه قرار خواهد گرفت نتایج ناشی از بررسی موسسات حقوقی از مفاد برجام و همچنین دستورالعملهای بانکهای مرکزی کشورها و آنچه که باعث تعدیل صادرات و مقررات ناشی از حذف تحریمها خواهد بود.
عضو اسبق کمیته قطعنامه 598 ایران در سازمان ملل عنوان کرد: آنچه که باید بیش از همه به آن توجه داشت اینکه طرفین تجاری غربی بیش از همه تلاش خواهند کرد تا به نوعی خود را از تعهدات معاف کنند تا ریسک طبعات احتمالی بازگشت مجدد تحریمها را به گردن نگیرند.
وی گفت: اینکه قراردادهای تجاری چگونه با طرفهای مقابل بسته شود از اهمیت بسیاری برخوردار است، باید مراقب بود که این موضوعها به رویهای پایدار در سایر قراردادهای تجاری تبدیل نشود و طرفهای غربی شرایط خود را به شرکتهای ایرانی تحمیل نکنند، بنابراین سرمایهگذاران و شرکتهای تجاری ضمن مشورت با وزارت امور خارجه به گونهای باید رفتار کنند که قراردادهای همکاری به صورت دو طرفه با غربی ها بسته شود.
ناصری افزود: باید دانست تحریمها به طور موثر برداشته میشود و تمام روابط تجاری و صنعتی بین ایران و غربیها به وضعیت عادی باز خواهد گشت، اراده ایران بر اجرای صحیح مفاد برجام حاکم شده و طرفهای غربی نیز به طور واقعی قصد رفع تحریمها و عدم بهانهجویی هستند. از این رو چشمانداز ناشی از آثار توافق هستهای بر اقتصاد و سیاست کشور مثبت بوده و تحولات خوشایندی را رقم خواهد زد.
در بخش دیگری از این نشست محمد سعیدی ، مدیرعامل جدید شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی و سرپرست پیشین شستا با طرح این پرسش که باید قبل از هرچیز نوع مذاکره با طرفهای غربی بررسی شود و اینکه چه مدلهایی برای فعالیتهای خود در دوران پس از تحریم طراحی کردهایم، عنوان کرد: فضایی که با زحمت مذاکره کنندگان هستهای کشور هماکنون فراهم شده، ایجاد یک فرصت برای همه فعالان اقتصادی است. شرایط پس از توافق هستهای به تدریج تبدیل به ایجاد روابط عادی و موثر در فضای سیاست خارجی کشور خواهد شد و اقتصاد ایران را به شرایط عادی باز خواهد گرداند. از این رو میبایست با ایجاد کارگروههای جدید و با فرض اینکه برندهای اروپایی قصد مذاکره با کشور را دارند بر روی ایجاد کمیتههای تخصصی و به روز سرمایهگذاری تمرکز و تأکید کرد.
وی افزود: نوع روابط و مشارکت بانکها و شرکتهای بیمهای دنیا و مدلهای سرمایهگذاری آنها نسبت به 5 سال گذشته کاملاً دگرگون شده و باید مطابق با شرایط جدید، گفتوگوها و قراردادهای سرمایهگذاری متحول شوند.
انتهای پیام/ب
روز سه شنبه 3 شهریور ماه بالغ بر40 تولیدکننده، بیش از 210 هزار تن انواع کالا را در تالارهای داخلی و صادراتی بورس کالای ایران عرضه می کنند.
به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از روابط عمومی و امور بین الملل بورس کالای ایران، در این روز 61 هزار و 427 تن انواع مواد پلیمری مانند SBR، پلی اتیلن ، پلی استایرن، پلی پروپیلن و PVC راهی تالار فرآورده های نفتی و پتروشیمی می شود. علاوه بر این، 53 هزار و 400 تن انواع قیر، 40 هزار تن وکیوم باتوم، 7 هزار تن لوب کات و 2200 تن انواع گوگرد از دیگر عرضه های این تالار به شمار می رود.
تالار صادراتی نیز شاهد عرضه 12 هزار تن قیر 6070، MC30، MC3000، MC70، MC800 و امولسیون است.
بر اساس این گزارش، در این روز و در تالار محصولات صنعتی و معدنی، 3800 تن شمش هزارپوندی 99.75 شرکت آلومینیوم المهدی و 2 هزار تن شمش هزارپوندی 99.75 شرکت آلومینیوم ایران (ایرالکو)، با قیمت پایه 56 هزار و 890 ریال برای هر دو محموله، راهی تالار معاملات می شود. طلای معدن موته نیز با حجم 50 کیلوگرم روی تابلوی عرضه می رود.
تالار محصولات کشاورزی نیز شاهد عرضه یکهزار تن روغن خام آفتابگردان اوکراین و 6 هزار تن روغن خام سویا آرژانتین به همراه 11 هزار تن گندم خوراکی قزاقستان است. دیگر عرضه های این روز تالار محصولات کشاورزی شامل 4 هزار تن گندم دوروم، 4500 تن شکرسفید، 75 تن برنج طارم و 20 تن جودامی است.
انتهای پیام/ب
سطح پائین مشارکت مردم در بازار سرمایه علیرغم دعوت مکرر از سوی دولت، یکی از چالشهای بورس تهران است. در این میان معمولاً انگشت اتهام به سوی فرهنگ ایرانی سرمایهگذاری اشاره میرود؛ اما بدون شک ملت تنها متهم این ماجرا نیستند.
به گزارش خبرنگار بورس خبرگزاری فارس، یکی از سؤالات تاریخی مطرح در بازار سرمایه ایران تعداد سهامداران فعال در بورس به نسبت جمعیت است. هرچند بارها آمارهای چند میلیون نفری از تعداد کدهای سهامداری توسط شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) گزارش شده است، اما این آمارها فارغ از اینکه چه تعداد از این افراد به فعالیت مستمر در بازار مشغولاند، تنها معرف تعداد کد صادر شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه(سنا) و به نقل از سمات، مدیر امور ناشران شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه گفت: با ورود بیش از 633 هزار نفر در سال 93 ، تعداد سهامداران ایرانی به مرز 8 میلیون نفر رسید.
مطهره مروج افزود: تعداد کدهای صادر شده در پایان سال گذشته به رقم 7 میلیون و 996 هزار و 728 کد رسید که هم اکنون حدود شش میلیون کد در بازار سرمایه فعال است.
وی خاطر نشان کرد : در حال حاضر 4 میلیون و 43 هزار مرد و یک میلیون و 709 هزار زن در بازار سرمایه ایران کد سهامداری دریافت کرده اند و 337 سهامدار خارجی نیز در این بازار فعال هستند.
تعداد سهامداران حقیقی به نسبت جمعیت 78.5 میلیون نفری ایران 7.6 درصد است.
اما سرانجام معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار در گفتوگوی اول شهریور خود با پایگاه اطلاعرسانی بازار سرمایه (سنا) ابعاد تازهای از این ماجرا را آشکار ساخت.
علی سعیدی ضمن ارائه تعریف بینالمللی سرمایهگذاران فعال بورسی مبنی بر افرادی که در طول سال حداقل 250 بار معامله کرده باشند، آخرین آمار سرمایهگذاران بورسی کشور را بر اساس این تعریف 20 هزار نفر و تعداد اینگونه معاملهگران در ترکیه را 27 هزار نفر برشمرد.
پیشازاین کارشناسان با مقایسه تعداد کدهای گزارششده و جمعیت کشور، نسبت جامعه سهامداران به کل نفوس را حدوداً 10 درصد محاسبه کرده و از این میزان گسترش فرهنگ سهامداری ابراز نارضایتی میکردند؛ اما پس از اظهارات علی سعیدی، نسبت دقیقتری را میتوان مورد بررسی قرار داد.
بر این اساس میتوان گفت میزان مشارکت مردم در بازار سرمایه ایران حدوداً 30 درصد کمتر از کشور همسایهای چون ترکیه است.
برخی کارشناسان علت این نقصان را در سابقه تاریخی کوتاه بورس در برابر رقبایی چون بانکها جستجو میکنند و گروهی دیگر نیز فقدان فرهنگ سرمایهگذاری یا کاستیهای معیشتی مردم را در این امر مؤثر میدانند؛ اما گروهی دیگر انگشت انتقاد خود را به سوی عملکرد دولت و بازار اشاره میروند.
محمد اسکندری، مدیرعامل یک هلدینگ از جمله این کارشناسان است.
وی با تأکید بر اینکه تعداد کدهای سهامداری بیانگر میزان گسترش فرهنگ سرمایهگذاری میان افراد یک جامعه است، انتظار مشارکت بیشتر مردم در بازار سرمایه را با توجه به شرایط بازار، نقش آن در اقتصاد کشور و نحوه تعامل دولت با بورس، انتظاری ناروا دانست.
اسکندری نوسان غیرعادی بازار سرمایه را به عنوان نخستین مورد از ویژگیهایی که منجر به دفع سرمایهگذاران از این بازار میشود معرفی کرد و در تشریح آن گفت: فراز و فرود جزء ذاتی هر بازار است؛ اما وجود ابهامات زیاد در کنار نوسانات فراوان اقتصاد کشور، این ویژگی را برای بازار سرمایه کشور تشدید کرده است و این مسئله قدرت برنامهریزی را از سرمایهگذاران سلب میکند. بدیهی است سرمایهگذار شرایطی را که توانایی وی در تصمیمگیری را محدود میکند، بر نخواهد تافت.
از سوی دیگر به نظر میرسد نوسانات شدید در بورس سرمایهگذاران را ترغیب کرده است تا دورههایی خاص را در بازار حضور داشته و در برخی دورهها عطای مشارکت در بورس را به لقایش ببخشند؛ به عبارت دیگر نوسانات شدید، در کنار اوجهای چشمگیر، حضیضهای تلخی را نیز در پی دارد و این فرودها باعث میشود تا از جذابیت بازار کاسته شده و حتی در هر نزول عدهای از فعالان، بازار را ترک کنند.
عضو هیئتمدیره هلدینگ پیشگامان اقتصاد صادقین حضور همیشگی یک رقیب جدی و پر بازده در کنار بازار سرمایه را دیگر عامل مؤثر در رویگردانی مردم از بورس قلمداد کرد و افزود: گاهی بازار مسکن، گاهی ارز و امروز بانک؛ وجود بازار موازی با نسبت ریسک به بازدهی مناسبتر همواره بورس را تحتفشار قرار داده است.
بنا بر اذعان اسکندری، هرچند تحلیل منصفانه از برتری میانگین بازدهی بلندمدت بورس نسبت به تمام بازارهای رقیب حکایت میکند، اما حلقه معیوب در این میان فرهنگ سرمایهگذاری و عادت سرمایهگذاران ایرانی به افق کوتاهمدت است و این مسئله باعث شده تا رجحان بازار سرمایه در این زمینه برای مردم ملموس نباشد.
این کارشناس همچنین معتقد به وجود یک رقیب درونی برای بازار سرمایه است و در توصیف این رقیب تشریح کرد: اگر تمایل به سهامداری تعداد بیشتری از مردم داریم باید تناقض در خود بازار نیز رفع شود. مشاهده میشود که در بورس، اوراق با درآمد ثابتی تبلیغ میشود که بازدهی بالای 28 درصد دارند و از این اوراق میتوان بهعنوان رقیب جدی بخشهای دیگر بازار سرمایه نام برد.
بیاعتمادی آسیب دیگری است که به اعتقاد محمد اسکندری بازار سرمایه را به خود مبتلا کرده است. او مهمترین عامل مؤثر در بروز این وضعیت را نقش پررنگ دولت در بازار سرمایه دانست و افزود: در اقتصاد دولتی سیاستها، سلیقهها و علایق برخی از مدیران موجب بروز نوسانات شدید در حوزههای مختلف از جمله بازار سرمایه میشود و این تأثیر با توجه به حساسیت زیاد بورس نسبت به متغیرهای اقتصادی، بازاری پرتلاطم و نامطلوب را در پی دارد.
نوسان شدید در بورس باعث میشود تا افرادی که سرمایهگذاری در بورس را بهعنوان یک فعالیت حرفهای انتخاب میکنند در بسیاری مواقع به بازدهی همگام با دیگر بازارها دست نیابند؛ لذا دور از ذهن نخواهد بود که در چنین شرایطی از محبوبیت بازار سرمایه در میان سرمایهگذاران حرفهای کاسته شود.
محمد اسکندری عملکرد نهادهای اجرایی و نظارتی بازار را عامل دیگر در بروز بیاعتمادی به بورس معرفی کرد و دراینباره گفت: وظیفه این نهادها جلوگیری از قیمتسازی است؛ اما متأسفانه گاهی عملکرد آنها در مواردی مثل بازگشایی نمادها منجر به دستکاری قیمت میشود.
این در حالی است که به نظر میرسد، توجه به تأثیر قیمت احتمالی بازگشایی نمادها بر شاخص در تصمیمگیری نهایی درباره زمان بازگشایی نماد شرکتها مؤثر است.
تقاضای روز افزون سهامداران از دولت برای در پیش گرفتن سیاست حمایتی از بازار مؤید اظهارنظر اسکندری درباره دولتی بودن بورس است. قاعدتاً در یک بازار رقابتی، فعالان در انتظار سیاستهای دولت نمیمانند؛ اما بورسبازان وطنی به تجربه دریافتهاند که سرمایهگذاری در بخشهای عمدهای از بازار سرمایه به سیاستها و برنامههای حمایتی دولت وابسته است.
اما دولت نیز در برابر این رویکرد، موضعگیری شفاف از خود بروز نمیدهد و این موضوعی است که انتقاد صریح مدیرعامل هلدینگ پیشگامان اقتصاد صادقین را متوجه خود میکند. وی میگوید: مشخص نیست که نگاه دولت به بازار تنها بهعنوان یک منبع تأمین مالی محدود میشود یا فراتر از آن، بورس را شاخصی مناسب برای نمایش وضعیت اقتصادی کشور میپندارد.
اسکندری اعلام شفاف سیاستهای دولت درباره بازار سرمایه را موضوعی حیاتی برای بورس دانست و تأکید کرد: دولت باید یک ادبیات تعریفشده مشخص درباره تعاملش با بازار ارائه کند؛ اگر بنا بر عدم دخالت دارد بهصورت شفاف اعلام کرده و شرح وظایف بخشهایی از بازار که تحت نفوذش هستند را گزارش کند.
وی افزود: اگر دولت قصد دخالت ندارد بهصورت مستقیم بیان کند. به عنوانمثال در موردحمایت بانکها از بازار، شاهد اظهارنظرهای شدیداً متناقض در عرض مدتی کوتاه بودیم. یک روز اعلام شد که از بانکها خواستهشده است تا به حمایت بپردازند، روز دیگر توضیح دادند که منظور از حمایت مسئله دیگری بوده و در نهایت کل موضوع تکذیب شد.
درنهایت، عضو هیئتمدیره هلدینگ پیشگامان اقتصاد صادقین با تأکید بر اینکه اتخاذ هر نوع سیاست، زمینه منحصر به خود را میطلبد، نظریه لزوم عدم دخالت دولت در بازار سرمایه را اینگونه به چالش کشید: با توجه به شاخصهای مختلفی چون عمق بازار و سطح نازل سهام شناور شرکتها میتوان نتیجه گرفت بورس تهران به سطحی لازم و مطلوب از بلوغ نرسیده است تا دولت حمایت خود را از آن سلب کند. اگر قرار بر این است که در شرایط حاضر دست حمایت از بورس برداشته شود، پس عملاً بازار را منحصر به بازیگران حرفهای و نوسانسازان و نوسان گیران دانستهایم و منطقی نیست از عموم مردم برای حضور در آن دعوت کنیم.
عبداله صلیحی
انتهای پیام/ب