به گزارش خبرنگار بورس خبرگزاری فارس؛ حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران در نشست خبری آخر سال خود با ارائه گزارشی از عملکرد این بازار در یک سال اخیر عنوان کرد: اقتصاد ایران در سال 94، شاهد کاهش نرخ تورم و در عین حال سنگینی سایه رکود بر فضای کسب و کار بود، طوری که رشد تولید ناخالص داخلی کشور به عدد صفر رسید.
سلطانی‌نژاد با اشاره به کاهش درآمدهای نفتی دولت و سرمایه‌گذاری‌های عمرانی در کشور طی سال جاری گفت: طبیعی است که وقتی صنایع پایین‌دستی رونق نداشته باشند، به تبع آن صنایع بالادستی کشور نیز نتوانند محصولات خود را با آسودگی به فروش برسانند، بخش عمده‌ای از محصولات فلزی، معدنی و پتروشیمی در صنایع ساختمان‌سازی به مصرف می‌رسد و حال آنکه با توجه به کاهش 15 درصدی صدور پروانه‌های ساخت، حجم مصرف این محصولات نیز با کاهش مواجه بود، اما در اواخر امسال با رفع تحریم‌ها و اجرای برجام چشم‌انداز جدیدی در برابر فضای کسب و کار کشور ایجاد شده است.
وی با بیان اینکه آثار رفع تحریم‌ها در دوره‌های زمانی آینده خود را نشان می‌دهد، افزود: در حوزه محصولات فلزی شاهد دامپینگ رقبای خارجی از جمله کشور چین بودیم که با قیمت پایین همواره محصولات خود را در بازار داخلی عرضه می‌کردند در عین حال کاهش قیمت جهانی فلزات اساسی باعث شد تا حجم معاملات محصولات فلزی با کاهش مواجه باشد.
سلطانی‌نژاد با اشاره به آمار معاملات بورس کالا در 11 ماه سال 94 و مقایسه آن با دوره مشابه سال قبل، افزود: در حوزه بازار فیزیکی (نقدی)، ارزش کل معاملات محصولات صنعتی و معدنی در حالی به 111 هزار میلیارد ریال در بورس کالا بالغ شد که این ارزش ناشی از معامله 8.6 میلیون تن انواع کالا بوده است. این حجم از معاملات به لحاظ مقداری با کاهش 20 درصدی و به لحاظ ارزش با کاهش 37 درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل مواجه بوده است.
وی ادامه داد: در حوزه کشاورزی نیز ارزش معاملات این بازار در حالی طی 11 ماهه اخیر به 9 هزار میلیارد ریال در بورس کالا بالغ شد که این حجم از معاملات در مقایسه با دوره مشابه سال قبل به لحاظ مقداری و ارزشی به ترتیب با رشد 600 درصدی و 922 درصدی مواجه بود.
مدیرعامل بورس کالا به معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا اشاره کرد و گفت: در حوزه محصولات پتروشیمی ارزش معاملات این بازار تا پایان بهمن‌ماه امسال بیش از 76 هزار میلیارد ریال بالغ شد که ناشی از داد و ستد 2.5 میلیون تن انواع محصولات پتروشیمی بود که به لحاظ مقدار و ارزش در مقایسه با دوره مشابه سال قبل با کاهش 14 و 22 درصدی مواجه شد.
وی ارزش کل معاملات صورت گرفته در بازار نقدی و فیزیکی بورس کالا را در 11 ماه امسال مبلغ 264 هزار میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: این رقم به لحاظ مقداری با کاهش 3 درصدی نسبت به دوره مشابه پارسال مواجه بوده، اما به لحاظ ارزش نیز این رقم 27 درصد کاهش را تجربه کرده است. از این رو کاهش معاملات بورس کالا بیش از آنکه ناشی از حجم معاملات باشد ناشی از قیمت‌های جهانی بوده است.
وی به معاملات بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا نیز اشاره کرد و گفت: در سال 94، بازار قراردادهای آتی سکه با ارزش معاملاتی به مبلغ 132 هزار میلیارد ریال روبه‌رو بود که در مقایسه با 11 ماهه سال قبل کاهش 15 درصدی را تجربه می‌کند و انتظار میُ‌رود تا پایان امسال به دلیل نوسانات سکه از رکود سال قبل خود عبور کند.
وی افزود: همچنین در حوزه اوراق سلف استاندارد با ماهیت تأمین مالی، بورس کالا به لحاظ ارزش شاهد 3.7 هزار میلیارد ریال معامله در این حوزه بود که به لحاظ مقداری رشد 50 درصدی را تجربه کرده است. در زمینه انتشار گواهی سپرده کالایی نیز امسال ارزش معاملات این ابزار به 1.2 هزار میلیارد ریال رسیده است.
سلطانی‌نژاد با بیان اینکه ارزش کل معاملات بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا در تالار نقره‌ای به 137 هزار میلیارد ریال تا پایان بهمن ماه امسال رسیده است، افزود: در مجموع ارزش کل معاملات بورس کالا طی امسال به رقم 401 هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به سال قبل کاهش 23 درصدی را تجربه کرده است که سهم کاهش قیمت‌ها نسبت به حجم معاملات صورت گرفته در این بازار نسبت بالایی را به خود اختصاص داده است.
این مقام مسئول از صدور 5.6 میلیون تن کالا در 11 ماهه امسال از طریق تابلوی صادراتی بورس کالا به آن سوی مرزها خبر داد و گفت: ارزش معاملات رینگ صادراتی بورس کالا در دوره مذکور به بیش از 27 هزار میلیارد ریال بالغ شده است.
وی از پایان اجرای موفقیت‌آمیز طرح پایلوت گواهی سپرده کالایی ذرت خوزستان در روز چهارشنبه هفته جاری سخن گفت و افزود: با اجرای موفق این طرح به زودی این طرح برای چند استان دیگر کشور نیز به اجرا خواهد گذاشته شد.
مدیر عامل بورس کالا یادآور شد: در این طرح با تکیه بر ماده 33 قانون حمایت از کشاورزی 190 هزار تن ذرت خوزستان به ارزش 1192 میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفت که از طریق آن بورس کالا توانست بار مالی تحمیل شده سالانه دولت را کاهش دهد. در این طرح 26 انبار در خوزستان و 9 انبار در کرمانشاه شناسایی و پذیرش شدن و برای 7 هزار کشاورز کد معاملاتی صادر شد.
سلطانی‌نژاد با اشاره به راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده سکه طلا در روزهای اخیر، عنوان کرد: چنانچه نسل اول بورس کالا را معاملات نقدی در نظر بگیریم، در نسل دوم، این بازار به سمت انتشار اوراق بهادار مبتنی بر کالا و قابل ترویج برای دیگران از جمله انواع اوراق سلف موازی و استاندارد (فوروارد) باید بدانیم و امیدواریم در نسل سوم این بازار معاملات ترکیبی حاصل از انواع اوراق آپشن و فیوچر را شاهد باشیم.
وی از تلاش بورس کالا برای راه‌اندازی قراردادهای آتی ذرت، زعفران، قیر و سایر محصولات برخوردار از قابلیت استاندارد در سال آینده خبر داد و گفت: بورس کالا تلاش می‌کند با واگذاری مدیریت حساب مشتریان و پایاپای به کارگزاران، بورس کالا را به سمت کارگزار محور شدن حرکت دهد.
سلطانی نژاد گفت: در عین حال از فاز اول پروژه 24 ساعته شدن معاملات در 7 روز هفته در دستور کار قرار گرفته و بورس کالا تلاش می‌کند، تا ساعت معاملات را در فاز اول برای قراردادهای آتی از ساعت 10 صبح تا 10 شب افزایش دهد.
وی در برابر سوال خبرنگار فارس، مبنی بر اینکه با توجه به تأثیر قیمت دلار آزاد بر فعالیت صنایع پایین‌دستی کشور از جمله شرکت‌های پتروشیمی بر لزوم حمایت از آنها برای خروج از رکود در فضای کسب و کار فعلی بورس کالا چه برنامه‌ای در زمینه راه‌اندازی صندوق‌های کالایی دارد، عنوان کرد: تقویت بازار نقدی قوی به پشتوانه بازار مالی است قوانین مصوب مجلس و دولت نیز نشان می‌دهد که در این زمینه به بورس کالا توجه ویژه‌ای شده و نظر دولت در این زمینه تقویت این بازار است.
وی گفت: بورس کالا تلاش می‌کند تا از طریق تشکیل صندوق‌های کالایی و سرمایه‌گذاری بر روی کالاهای مختلف که در فاز اول بر روی طلا و محصولات کشاورزی خواهد بود، ریسک فعالان بازار و تولید‌کنندگان را در فضای کسب و کار کشور کاهش دهد.
وی ادامه داد: به طور مثال فروشنده اصلی ذرت در بازار همواره با یک فاصله زمانی به پول خود دست می‌یافتند. اما با ایجاد صندوق‌ها می‌توان امیدوار بود که معامله‌گران با پولی که در اختیار دارند علاوه بر کمک به خریدار برای معامله نقدی به طور محصولات خود را به پایین‌دستی‌ها بفروشند از این طریق صنایع بالادستی و پایین‌دستی منتفی خواهد شد و صندوق‌ها در همان بازار مالی به فعالیت خواهند پرداخت.
سلطانی نژاد در برابر سوال دیگر خبرنگار فارس مبنی بر اینکه با توجه به تجربه موفق برخی از بورس‌های کالایی دنیا در زمینه راه‌اندازی معاملات مسکن، بورس کالای ایران چه برنامه‌ای برای حضور در این صنعت در دستور کار دارد، پاسخ داد: بورس کالا در حوزه مسکن برای اینکه بخواهد آپارتمان معامله کند، برنامه‌ای در دستور کار ندارد اما اوراق بهادار مبتنی بر دین (MBS) ناشی از وام‌های رهنی و نیز اوراق مبتنی بر دین ناشی از فروش محصولات در بورس کالا می‌تواند مورد معامله قرار گیرند که این پیشنهاد هم اکنون در حال ارائه به هیأت مدیره بورس کالا در حوزه املاک و مستغلات مطابق با مصوبه مجلس بانک‌ها و نهادهای دولتی که از فرآیند سخت مزایده‌ها می‌خواهند رهایی یابند می‌توانند از سیستم حراج در بورس کالا استفاده کنند که در نخستین گام طی روزهای آینده اموال بانک سپه از طریق بورس کالا روی تابلوی معاملات خواهد رسید.
وی در بازار مشتقی ارزی نیز گفت: مطابق مصوبه قانون لایحه خروج از رکود می‌بایست امکان پوشش نوسان در برابر نرخ‌های آزاد ارز برای فعالان اقتصادی وجود داشته باشد، برخی صاحب‌نظران عنوان می‌کنند که راه‌اندازی بازار آتی ارز نیازمند تک‌نرخی شدن ارز و یا راه‌اندازی بازار بین‌بانکی است اما اجماع همه صاحب‌نظران اقتصادی این است که بازار مشتقی ارزی باید در کشور وجود داشته باشد.
سلطانی‌نژاد از راه‌اندازی سامانه جامع معاملاتی از روز آینده خبر داد و گفت: از روز فردا دوشنبه کلیه محصولات بورس کالای ایران به ویژه محصولات پتروشیمی در سامانه جامع معاملاتی صورت خواهد گرفت که از این طریق امکان انجام معاملات در اقصی‌نقاط کشور برای همه فعالان بازار وجود خواهد داشت.