دوران رونق بورس در سال 95/ بازار سهام به سرقفلی شرکت‌ها قیمت می‌دهد

یک مقام مسئول در بورس گفت: شتاب بازار سرمایه ناشی از چشم انداز خوب بازار در سال آینده و اجرای برجام بوده و این در حالی است که تغییر بودجه بندی دولت از سنتی به عملیاتی و مشخص شدن نقشه راه برای شرکت‌ها باعث رشد نماگرها شده است.

رئیس مرکز آمار و اطلاعات شرکت بورس اوراق بهادار تهران در گفتگو با خبرنگار بورس خبرگزاری فارس گفت: اگر بخواهیم دلایل رشد این روزهای بازار سهام را بررسی کنیم باید گفت در حوزه اقتصادی کشور دورانی به نام پساتحریم قرار داشته و قبل از آن نیز با دوره‌ای مواجه شده که ارزش پول ملی ایران با حدود 60 درصد کاهش ارزش روبرو شده است. این موضوع باعث شده بازدهی و قیمت سهام شرکت‌های بورسی به سمت ارزش جایگزینی حرکت کند.

کیوان شیخی با بیان اینکه تا پیش از آغاز دوره رکود دو ساله بورس، رشد خوب بازار سرمایه ناشی از ارزش جایگزینی شرکت ها بود،گفت: قیمت پایین سهام و فاصله بین ارزش ذاتی و جایگزینی شرکت‌ها باعث شد تا فعالان بازار شکاف قیمتی موجود را پر کنند.

پس از آن که فاصله بین ارزش دفتری و ارزش جایگزینی برای سهامدار کمتر شد به تدریج چشم انداز سودآوری شرکت در آینده را مد نظر قرار داد و بر همین اساس در بازار حرکت کرد.

وی افزود: البته در گذشته یکسری صنایع وجود داشتند که سود آنها ناشی از فروش صادراتی و افزایش نرخ دلار بود و باعث رشد سودآوری آنها شد از جمله شرکت‌های فعال شیمیایی و فلزات اساسی که اغلب فروش آنها صادراتی بود و رشد ارز نیز بر افزایش این سودآوری افزود.

شیخی با بیان اینکه پس از وضع تحریم‌ها، فعالان بازار به دنبال این بودند که کدام صنایع می‌توانند در پساتحریم اوضاع بهتری داشته باشند، عنوان کرد: شرکت هایی توانستند در این بازه خودشان را نشان دهند که در دوران تحریم‌ها توانسته بودند واردات کالاهای مورد نیاز خود را با محدودیت های کمتری انجام دهند، این موضوع باعث کاهش بهای تمام شده و افزایش سودآوری آنها نیز می شد. در همین راستا سهام گروه خودرویی ،بانک ها و تجهیزات برقی و گروه حمل و نقل جزء گروه‌هایی بودند که نمی توانستند خارج از محدوده خاصی در دوران تحریم ها کاری انجام دهند.

این مقام مسئول ادامه داد: پس از توافق برجام این شرکت ها توانستند شاهد واکنش هایی مثبت در بازار باشند اما با وجود رخدادهای خوشایند ، نزدیک شدن ارزش جایگزینی به ارزش ذاتی سهام باعث تحولات دیگری در بازار سهام شد بطوریکه به تدریج سهامداران به منظور بررسی تغییرات نهفته شده در سود سهام شرکت ها به تکاپو افتادند.

شیخی با بیان اینکه ایران در دوران رکود اقتصادی با پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه رشد اقتصادی مواجه بود که تحقق نیافت، افزود: عدم وقوع این انتظارات باعث شد شرکت‌های بورسی و حتی شرکت‌های فعال در اقتصاد ملی کشور نتوانند به درآمد پیش بینی شده خود در بودجه دست یابند. لذا در پیش‌بینی‌های میاندوره‌ای و عملکردی گزاش‌هایی دادند که خارج از انتظارات بازار سرمایه بود و آن گزارش ها باعث شد تا جانب محافظه‌کاری از سوی فعالان بازار بیشتر شود.

وی با بیان اینکه افت حجم و ارزش معاملات بازار ناشی از کاهش در سودآوری شرکت‌ها بود، ادامه داد: این موضوع باعث شد تا سرمایه‌گذاران با افت قیمت سهام در بورس مواجه باشند. از سوی دیگر مشکل فروش شرکت‌ها نیز مزید بر علت و باعث افت دو چندان قیمت سهام شد.

رئیس مرکز آمار و اطلاعات شرکت بورس اوراق بهادار تهران تصریح کرد: افت شدید قیمت سهام باعث شد تا جذابیت خرید سهام در بازار سرمایه افزایش یابد، چراکه همه اهالی بازار معتقد بودند آینده شرکت‌های بورسی بسیار خیره کننده است و شکی در اعلام سودهای مناسب در بودجه‌‌ سال‌های 95 و 96 این شرکت ها وجود ندارد. از طرفی دولت برنامه ریزی کرده است نقدینگی را از بازارهایی که باعث ایجاد تورم می شود به سمت تولید و بازار سرمایه هدایت کند.

وی با بیان اینکه دولت در اقدام اول با کاهش نرخ سود بین بانکی و سپس وعده کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی این اعتماد را برای رونق بازار سرمایه ایجاد کرد، افزود: اگر تورم کاهش یابد اما از طرفی نرخ سود بانکی کاهش نیابد برای اقتصاد ایران مخرب خواهد بود، چرا که تولید کننده را راغب به سپرده گذاری در بانک‌ها با نرخ سود ترجیحی خواهد کرد که در نهایت باعث انجماد نقدینگی در بانک‌ها و موسسات اعتباری می شود و خطر بزرگی است. بنابراین دولت قول داد که این موضوع را تصحیح کند تا سرمایه‌ها با نقدینگی‌هایی که می‌خواهد به طور متورم شده در بانک‌ها برود به سمت تولید حرکت کند و اشتغال و امید به زندگی افزایش یابد.

مجموعه این عوامل باعث می شود تا با ایجاد ثبات در بازار سرمایه ، فروش و سودآوری شرکت ها رو به بالا باشد که در بلند‌مدت می تواند آثار مثبتی بر بازار سرمایه بگذارد.

شیخی با اشاره به اینکه  وقتی دولت سود‌های ترجیحی را مدیریت کرد باعث شد تا سرمایه‌گذاران دوباره پول خود را از انجماد در بانک‌ها به سمت تولید و بازار سرمایه حرکت دهند‌، عنوان کرد: بازار سرمایه نمادی از تولید ملی است. تغییر نگرش دولت در بودجه بندی و اعلام آن به مجلس نیز عامل دیگری برای رشد بازار سرمایه است.

وی افزود: تغییر رویکرد دولت در بودجه بندی سنتی به عملیاتی باعث می شود تا شرکت‌های بورسی نیز پیش بینی های بودجه ای خود را بطور شفاف اعلام کنند چرا که دولت از این به بعد در زمینه هزینه و درآمدهای جاری و عمرانی خود بطور شفاف عمل می‌کند. بر این اساس انضباط مالی دولت باعث شده تا پیش بینی شرکت‌ها از آینده اقتصاد باتاثیر فزاینده‌ای روبرو باشد.

وی بر این باور است که بودجه بندی عملیاتی مبنای بسیار سختی بود که از 10 سال گذشته مطرح بوده اما امکان پیاده‌سازی آن برای دولت وجود نداشته است که خوشبختانه تصمیم دولت و اراده برای بودجه بندی عملیاتی را باید به فال نیک گرفت چراکه در هر سال امکان هزینه و درآمد در حوزه های مختلف را روشن می کند و بر آینده شرکت های بورسی تاثیر گذار است.

وی در برابر این پرسش که با توجه به کاهش درآمد‌های نفتی در بودجه سال آینده دولت و از طرفی وضعیت وخیم بازارهای جهانی، تا چه حد حرکت‌های بازار سرمایه را منطقی ترسیم می‌کند و چرا بورس با وجود عدم تحقق انتظارها از نامناسب بودن سودآوری‌ها با واکنش مثبت روبرو شده ،پاسخ داد: بازار سهام همواره قیمت سهام را تعدیل می کند. بطور مثال در سال های 91 و 92 بازار سهام قیمت ها را بر اساس ارزش جایگزینی تعدیل کرد. در سال 93 و 94 بر اساس سودآوری شرکت ها تعدیل کرد و در سال 95 و 96 بر اساس سرقفلی شرکت ها تعدیل خواهد کرد.

ممکن است اتفاق خاصی در سودآوری ها رخ ندهد اما امید به تداوم سودآوری شرکت های بورسی به ایجاد خوش بینی منتهی می شود و در قیمت سهم می نشیند بنابراین از زمان فعلی به قیمت های بالایی شیفت می کند که قرار است در سال 95 رخ بدهد.

بطور مثال هر سهم "شبندر" در سال 91 به مبلغ 132 تومان عرضه شد و تا 2700 تومان افزایش یافت که به دلیل ارزش سرقفلی بود. ارزش جایگزینی و افزایش سوداوری شرکت‌ها باعث شد تا بازار تحلیل کند در دو سال آینده این شرکت توان افزایش سود مثلاً 300 تومانی را دارد و همین طور تعدیل قیمت این سهم به قیمت های پایین‌تر نیز حاصل تحلیل بازار بود.

شیخی با اعتقاد به اینکه در سال 96 نسبت قیمت بر درآمدی تحلیلی بازار سرمایه در حدود 8 تا 9 مرتبه ارزیابی می‌شود، عنوان کرد: فضای مالی ایران در حال بزرگ تر شدن است، با توجه به بحث انضباط مالی و بودجه بندی بر مبنای عملیاتی دولت، شرکت‌ها  به این نتیجه می رساند که شرکت‌ها چگونه منابع خود را هزینه کنند که بیشترین سود را داشته باشد.