قسم حضرت عباس را باور کنیم یا دم خروس را؟!

طی نامه مذکور انتقاد شده که بر اساس پیش بینی های بودجه ای شرکت های فعال در بازار سرمایه و واقعیت های موجود در عملیات صنایع مختلف بورسی در برهه کنونی اگر به صورت ضرب الاجل و بر اساس قواعد حاکم در شرایط بحران اتخاذ تصمیم نگردد، بیم آن می رود که این رکود تبدیل به بحران و آنگاه بی اعتمادی شود که برای زدودن آثار آن شاید مدت ها وقت لازم باشد.

نامه مشترک چهار وزیر به رییس جمهور دیروز در بازار غوغایی به پا کرد تا همه در ابتدا به این امید برسند که بالاخره زنگ خطر بروز بحران برای مسئولین دولتی هم به صدا درآمد تا پس از مدت ها بی تفاوتی و عدم اعتنا به وضعیت نا به سامان بورس و افت پی در پی و نا تمام قیمت سهام، داد علی طیب نیا، محمدرضا نعمت زاده، علی ربیعی و حسین دهقان هم بلند شود و به نگارش نامه ای مشترک و انتقادی به رییس جمهور ختم گردد.

اتفاقی که گرچه خیلی دیر افتاد، اما باز هم موجب شد کورسوی امید سرمایه گذاران و سهامداران خاموش نشود.

به گزارش بورس نیوز، این نامه در حالی دیروز بر روی خروجی رسانه ها به ویژه رسانه های اقتصادی و بورسی قرار گرفت که نگاه مهمی را در خود نهفته داشت که شاید بد نباشد که نیم نگاهی به آن بیاندازیم.

طی این نامه وزرای اقتصاد، صنعت، کار و دفاع با انتقاد از برخی تصمیمات و سیاست های ناهماهنگ دستگاه ها، هشدار دادند اگر تصمیم ضرب الاجل اقتصادی گرفته نشود، رکود تبدیل به بحران خواهد شد.

نکته اول در خصوص این نامه مربوط به زمان نگارش نامه بوده که به 18 شهریور ماه گذشته بر می گردد؛ درحالیکه متن آن با حدود یک ماه تأخیر سر از رسانه ها در می آورد.

اما جالب تر آنجاست که تمام اطلاعات و آمار و ارقام به کار گرفته شده در متن این نامه هم به زمان دیگر اختصاص دارد. چرا که در ابتدای نامه عنوان شده که از دی ماه سال 1392 تاکنون ظرف مدت 19 ماه ارزش بازار بر اساس شاخص قیمت حدود 42 درصد کاهش یافته و به لحاظ افت ارزش، بازار کاهشی معادل 180 هزار میلیارد تومان را شاهد است تا این رقم از 511 هزار میلیارد تومان در دی ماه 1392 امروز به عدد 330 هزار میلیارد تومان رسیده است. اما منظور از امروز چه تاریخی است؟

البته پی بردن به این تاریخ چندان هم سخت نیست؛ چرا که با بررسی آمار معاملات ماه های قبل به وضوح می توان دریافت که اطلاعات مذکور معرف اطلاعات مرداد ماه امسال است. ضمن اینکه از دی ماه سال 92 و زمان شروع ریزش شدید قیمت ها تاکنون حدود 20 ماه و نیم می گذرد و با مقایسه مدت 19 ماه عنوان شده در متن نامه، مشخص می شود که زمان واقعی جمع آوری گزارش و آمار های آن مرداد ماه بوده است. نکته جالب تر اینجاست که نامه زمانی نوشته شده که طبق بند 7 این نامه نماد معاملاتی برخی شرکت ها همچون پالایشی ها، معدنی ها و فولادی ها و نیز چهار نماد بانکی متوقف بوده و حتی پیش بینی شده که بازگشایی نمادهای مزبور ظرف یک هفته آتی بین 1000 تا 1500 واحد شاخص های بورس را کاهش دهد.

همچنین طی نامه مذکور انتقاد شده که بر اساس پیش بینی های بودجه ای شرکت های فعال در بازار سرمایه و واقعیت های موجود در عملیات صنایع مختلف بورسی در برهه کنونی اگر به صورت ضرب الاجل و بر اساس قواعد حاکم در شرایط بحران اتخاذ تصمیم نگردد، بیم آن می رود که این رکود تبدیل به بحران و آنگاه بی اعتمادی شود که برای زدودن آثار آن شاید مدت ها وقت لازم باشد.

اما سوالی که مطرح است اینکه آیا واقعاً اعتمادی هم در بورس باقی مانده و آیا هنوز بحران اصلی بروز نکرده و بایستی منتظر بحران شدیدتری در مقایسه با حال و روز فعلی بازار سرمایه شاهد باشیم؟

اما داستان وقتی جالب تر می شود که وزیر اقتصاد در حالی یکی از افراد نگارنده این نامه انتقادی به فضای فعلی اقتصادی خطاب به رییس جمهور بوده است که در سایت وزارت خانه متبوعش گزارشی خود نمایی می کند. گزارشی تحت عنوان "افزایش 105 درصدی ارزش معاملات بورس تهران در آخرین روزهای تابستان" که چهارشنبه هفته گذشته منتشر شده است.

بگونه ای که در این گزارش بر رشد سه هزار و 469 میلیارد ریالی ارزش معاملات طی هفته پایانی شهریور ماه نسبت به هفته پیش از آن تأکید شده و در جایی دیگر به رشد 66 درصدی ارزش معاملات هفته منتهی به یکم مهر ماه سال جاری در مقایسه با هفته پیش از آن اشاره شده است.

طی این گزارش مذکور این فضای مثبت علاوه بر بورس اوراق بهادار تهران برای بازار فرابورس نیز ترسیم شده و چنین آمده که در هفته پایانی شهریور ماه امسال شاهد افزایش 320 درصدی ارزش معاملات فرابورس و رشد نزدیک به هزار درصدی حجم معاملات این بازار بوده ایم. این آمار در حالی بسیار خوشحال کننده است که اگر با تأمل بیشتر بررسی کنیم در می یابیم که تمام این ها چیزی جز بازی با آمار نیست.

از این رو شاید بد نباشد که بگوییم، آقای وزیر اشتباه به عرضتان رسانده اند؛ نکته اصلی اینجاست که بایستی دید چه بخشی از این آمار مربوط به معاملات اوراق با درآمد ثابت و یا معاملات بلوکی و داد و ستد سهام شرکت های شاخص سازی بوده که طی این مدت برای جبران کاهش قیمت ها و پایین بودن حجم و ارزش معاملات صورت پذیرفته است. حال آنکه واقعیت طور دیگری است.

چرا که در همین مدت بارها و بارها شاهد معاملات بلوکی جهت ممانعت از ریزش بیشتر و شدید شاخص کل بورس و افزایش مصنوعی حجم و ارزش معاملات در هر دو بازار بورس و فرابورس بوده ایم که همین موضوع انتقاد و اعتراض سهامداران و سرمایه گذاران را برانگیخت.

بطوریکه در واقعیت طی هفته پایانی معاملات شهریور ماه شاهد ریزش 678 واحدی شاخص کل و نزول آن از کانال 62 هزار واحدی به مرز 61 هزار تایی بودیم. همچنین طی همین چهار روز کاری بازار سهام قیمت ها به طور متوسط نزدیک به 2 درصد کاهش یافت تا ثروت سرمایه گذاران و سهامداران همچنان دود شده و به آسمان برود که در این میان، "شاوان" پس از مدت ها توقف به تابلوی معاملات برگشت و ریزش بیش از 37 درصدی قیمت سهام خود را به نظاره نشست. پس از آن هم "شسم" و "فالوم" به ترتیب با افت 19.5 و 18.4 درصدی قیمت سهم مواجه شدند و از این دست سهام در بازار کم نبود که سهامداران خود را با بازدهی منفی همراه کرد. آنچنان که 20 نماد معاملاتی بازدهی منفی بیش از 10 درصد را آن هم تنها در مدت 4 روز معاملاتی رقم زدند.

از این رو بایستی از وزیر اقتصاد پرسید که آیا این آمار و ارقام واقعیت بورس ماست و یا آنچه در سایت وزارت اقتصاد منتشر شده است؟

گرچه طبق آنچه در سایت شادا اعلام شده این گزارش توسط سازمان بورس و اوراق بهادار که نهاد تحت نظارت وزارتخانه مذکور است، منتشر شده است.

از این رو بایستی پرسید چرا گزارشی این چنین غیر واقعی ارایه شده است ؟ چون اگر در این بازه میزان معاملات بلوکی انجام شده و حجم اوراق با درآمد ثابتی را که برای جلوگیری از ریزش های بیشتر به کمک بازار آمده، از این حجم و ارزش معاملات اعلام شده در گزارش مذکور بکاهیم، قطعاً نتایجی متفاوت به دست خواهد آمد.

آیا واقعاً این گزارش قابل اتکاست و یا تنها پوشاندن واقعیت اصلی بورس از نگاه مسئولین دولتی هدف اصلی ارایه آن بوده است؟ آیا انتشار چنین گزارشی نادان فرض کردن سهامدار و سرمایه گذار نیست؟ بایستی دید آن نامه انتقادی واقعیت بورس است و یا این گزارش ؟ بالاخره باید کدام را باور کنیم؛ قسم حضرت عباس را یا دم خروس را؟!