نمادهای معاملاتی شرکت های پالایشی در حالی طی روزهای پایانی خرداد ماه امسال به دلیل ابلاغ اطلاعیه جدید شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی به آنها متوقف شد که نامه مذکور طی عصر روز شنبه هفته جاری از مجموعه های پالایشی باز پس گرفته شد که این امر بیش از پیش بر ابهامات موجود در وضعیت سودآوری این مجموعه ها افزود.
در همین ارتباط، مدیر عامل شرکت مشاور سرمایه گذاری هدف حافظ در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز عنوان کرد: مجموعه های پالایشی در بدو ورود به بازار سرمایه قراردادی را با شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی در خصوص قیمت فروش فرآورده های نفتی و نرخ خرید نفت خام منعقد کردند که این قرارداد همیشگی بوده و نمی توان گفت که این شرکت ها در ابتدا با ابهامات زیاد همراه بودند. اما اتفاقی که طی سال های اخیر رخ داده این است که در زمان ورود مجموعه های مذکور به بورس توجه زیادی به کیفیت محصولات تولیدی آنها نمی شد. به گونه ای که فرآورده هایی با کیفیت پایین تولید می شد و بر مبنای قیمت های جهانی خوراک مصرفی به آنها تحویل داده می شد و فرآورده ها به فروش می رسید.
این در حالی است که در شرایط فعلی شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی در نظر دارد تا قیمت فرآورده های نفتی و نرخ خوراک را با توجه به کیفیت محصولات تولیدی تعیین کند و به دلیل اینکه مجموعه های پالایشی استاندارد های جهانی را در فرآیند تولید رعایت نمی کنند، درصدد کاهش نرخ فروش فرآورده ها برآمده است.
رضا زنگنه افزود: یکی از دلایلی که تحلیلگران و کارشناسان بازار سرمایه نمی توانند تحلیل درستی از شرکت های پالایشی انجام دهند، این است که اطلاعات درستی در خصوص کیفیت محصولات تولیدی آنها ندارند و نمی دانند خوراک و فرآورده های تولیدی از سوی شرکت پالایش و پخش چگونه قیمت گذاری می شود.
وی با اشاره به اطلاعیه سال گذشته شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی به پالایشی ها مبنی بر اعطای مهلت پنج ساله به این مجموعه ها جهت اجرای پروژه کیفی سازی، در این خصوص گفت: اطلاعیه مذکور بدین معنا بود که شرکت پالایش و پخش فعلاً در فرمول قیمت گذاری کیفیت محصولات را در نظر می گیرد، حال آنکه ظاهراً به نظر می رسد به صورت ضمنی در حال اعمال این فاکتور می باشد. چراکه در غیر این صورت می بایست قیمت ها تاکنون مشخص و شفاف شده باشد و اکنون قیمت پالایش و پخش نباید متفاوت از نرخ فوب خلیج فارس باشد.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه افزود: فاصله قیمت فرآورده های نفتی و نفت خام در حالی در دنیا افزایش یافته که این امر موجب رشد حاشیه سود شرکت های پالایشی می شود و این موضوع در خصوص مجموعه های پالایشی داخلی حداقل نسبت به یک سال گذشته صدق می کند. از این رو، از شواهد و برآوردهای کارشناسان در خصوص قیمت دو فاکتور اثر گذار بر وضعیت سودآوری شرکت های پالایشی در سطح دنیا مشخص است که حاشیه سود شرکت ها افزایش یافته و این امر موجب رشد سودآوری آنها می شود. حال آنکه مسئله اصلی این است که در کشور ما مشخص نیست که حاشیه سود واحدهای پالایشی به چه میزان افزایش یافته. چراکه برآورد و تحلیل آن به قیمت های تعیین شده توسط پالایش و پخش بستگی دارد که نه شرکت های پالایشی و نه فعالان و کارشناسان بازار سرمایه از آن اطلاع دارند.
مدیر عامل شرکت مشاور سرمایه گذاری هدف حافظ با بیان اینکه اقدامات اخیر پالایش و پخش موجب افزایش ابهام و عدم امینان در بازار سرمایه شده، در این خصوص افزود: قاعدتاً پالایش و پخش فرمولی برای تعیین قیمت ها دارد که احتمالاً کیفی سازی فرآورده ها در آن لحاظ می شود، اما ساز و کار و چگونگی آن در اختیار سهامداران قرار ندارد که امکان انجام تحلیل و بررسی با اطمینان بالا را برای سهامداران ایجاد کند. این امر موجب تشدید فضای بی اعتمادی در بازار سرمایه می شود و ریسک سرمایه گذاری را بیش از پیش می افزاید.
زنگنه در پاسخ به این سئوال که "آیا بهتر نیست که سهام مجموعه های پالایشی در شرایط فعلی در بازارهایی به جز بورس و فرابورس معامله شوند، تا وضعیت کلی بازار سرمایه اندکی بهبود یابد" گفت: این امر موجب مضاعف شدن ترس و واهمه سهامداران می شود و تنها پاک کردن صورت مسأله به شمار می رود. بر این اساس راهکار اصلی که در شرایط فعلی به نظر می رسد این است که شرکت پالایش و پخش قراردادی در خصوص قیمت گذاری خوراک مصرفی و فرآورده های نفتی تدوین کند تا با این اقدام قیمت ها کاملاً شفاف و مشخص شود و در پی آن همه سهامداران و کارشناسان بتوانند از قیمت ها مطلع شوند و تحلیل های درست و با درصد اطمینان بالا انجام دهند. به گونه ای که دیگر نیازی به ارائه صورتحساب ماهانه از سوی پالایش و پخش به شرکت های پالایشی نباشد و فرمولی مشخص و قیمت خاص تعیین شود. از این رو بهترین راهکار رفع ابهامات اصلی در خصوص قیمت گذاری است تا ریسک سرمایه گذاری کاهش یابد و اعتماد در فضای بازار سرمایه ایجاد شود.