در ادبیات مالی، نظریه مشخصی در خصوص اینکه چرا باید حد نوسان در قیمتها
در بورس اوراق بهادار باشد، وجود ندارد. برخی از محققان بر این عقیدهاند
که هدف از اعمال دامنه مجاز نوسان قیمت، جلوگیری از واکنشهای هیجانی توسط
سرمایهگذاران در بازار است و برخی دیگر دلیل این امر را جلوگیری از
دستکاری قیمتها عنوان میکنند. در مقابل، مخالفان این ابزار، عنوان
میکنند که اعمال دامنه نوسان مجاز در تضاد با حقوق اساسی سرمایهگذاران
بوده و با به تاخیر انداختن فرآیند رسیدن به تعادل در قیمتها، مانعی بر سر
راه کارآیی بازار نیز هست.
با این حال در
بیشتر بورسهای جهان، حتی بورسهای پیشرفته از تکنیکها و ابزارهای مختلفی
برای برخورد با نوسانهای غیرمعقول قیمتی استفاده میشود.
در بازار سرمایه
کشور از حدود نوسانی مختلفی با یا بدون توجه به معیارها و ویژگیهای بنیادی
یا بازاری سهام طی سالیان گذشته به منظور کنترل قیمتها استفاده شده است.
به نحوی که دامنه نوسان از 1درصد تا 10درصد در مقاطع مختلف بوده است.
علاوهبر ابزار دامنه نوسان در ایران از ابزار حجم مبنا نیز برای کنترل
قیمتها استفاده میشود.
به نظر میرسد
دلیل اصلی تعریف و اعمال ابزارهای کنترل قیمتی در بازار سرمایه کشور،
جلوگیری از پدیده دستکاری قیمتها توسط سفته بازان است. از دوره دوم رونق
بورس از دهه 70 همواره شاهد این پدیده در بازار بودهایم که سفتهبازان
بهدلیل امکان دستکاری قیمت، هم با توجه به نیاز به منابع مالی کمتر و هم
حساسیت کمتر نهادهای ناظر درخصوص سهام کوچک به دلیل تاثیرگذاری کمتر بر عدد
شاخص، در سهام شرکتهای کوچک بسیار فعال بودهاند.