تحلیل بنیادی روند کنونی شاخص بورس اوراق بهادار تهران

  بازار سرمایه کشور یک دوره 5 ساله با سودآوری استثنایی را تجربه می‌کند. شاخص TEPIX به طور متوسط بازده بالای 75 درصدی در هر سال از این 5 سال و همچنین 12 برابر شدن ارزش این بازار نسبت به سال 1387 را نشان می‌دهد. ارزش بازار هم اکنون از مرز 430هزار میلیارد تومان عبور کرده است. اینکه آیا این سودآوری همچنان ادامه دارد یا خیر، سوالی بزرگ در ذهن بسیاری از عموم مردم است. شاخص کل هم اکنون وارد کانال 87 هزار، شاخص صنعت 73 هزار، شاخص 50 شرکت فعال‌تر 3هزار، شاخص سهام شناور 100 هزار، شاخص بازار اول 65 هزار و شاخص بازار دوم 160 هزار شده است. میانگین حسابی شاخص در 5 سال اخیر 6/79% بوده و میانگین هندسی شاخص 5/74% می‌باشد. این رشد در حالی است که بازارهای موازی در چند سال اخیر جریان سرمایه را کمتر به سمت خود جذب نموده‌اند. همچنین این رشد در شرایطی است که در 5 سال اخیر تورم در بالاترین سطح خود و تولید ناخالص داخلی و رشد تولید در پایین ترین سطح خود می‌باشد. در شکل زیر نرخ رشد تولید ناخالص ملی فصلی از سال 2007 لغایت 2013 به تصویر کشده شده است.

تغییرات کلی قیمت سهام بر مصارف و مخارج سرمایه گذاری و ثروت سهامداران اثر گذار است و بدین ترتیب عملکرد کلی اقتصاد را هم تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. اخیراً این نگرانی در بین سهامدارن افزایش پیدا کرده است که بازار سهام و شاخص بازارهای مالی ممکن است با یک روند نزولی مواجه شود، چرا که قیمت سهام شرکت‌ها نسبت به سود آن‌ها بسیار بالا رفته است. انتظاری که خیلی از تحلیل گران با حبابی عنوان کردن بازار بر آن دامن می زنند. آیا بازار حباب دارد؟ و اینکه آیا تمام صنایع برای سرمایه گذاری دارای ریسک می باشند. آیا صنایع معدنی و فلزی با توجه به عدم رشد قیمت و بانک ها با توجه به افزایش ارزش جایگزینی دارایی آنها و همچنین افزایش سرمایه آنها از محل تجدید ارزیابی که به سرعت اثر خود را بر نسبت حاشیه سود، نسبت کفایت سرمایه، نسبت تسهیلات اعطایی و در نهایت تعدیل عایدی در کوتاه مدت خواهد گذاشت نیز مشمول حباب قیمتی می شوند؟ در این مقاله تلاش می شود با یک رویکرد علمی تر و فنی تر حباب قیمتی و روند شاخص های مالی مورد بررسی قرار گیرد.

برخی تحلیلگران بر این عقیده‌اند که در گذشته نسبت‌های P/E بالا معمولاً به دنبال رشد آرام و کند در قیمت‌های سهام صورت گرفته است و دیگر تحلیلگران با این نظرمخالفند. آن‌ها در توجیه این نسبت بالا برای P/E اظهار می‌دارند از آنجا که تغییرات اساسی در اقتصاد وضعیت بازار سهام را برای سرمایه‌گذاران جذاب تر می‌کند، تاریخ راهنمای خوبی نخواهد بود.

این مقاله ارتباط و وابستگی تاریخی بین نسبت P/E و عملکرد بعدی بازار سرمایه را مورد رسیدگی و بررسی بیش‌تر قرار می‌دهد و به دلایل عدم تکرار تاریخ می پردازد. علاوه بر این در این مقاله شواهد تاریخی مهم و محکمی در کوتاه‌مدت و بلند‌مدت مبنی بر اینکه عملکرد ضعیف و یاس‌آور بازار، به دنبال نسبت P/E بالا خود را نشان می دهد، و نسبت‌های P/E بالا که از رشد پر شتاب در قیمت سهام نتیجه می‌شود، مورد توجه جدی قرار می‌گیرد. علاوه بر این هنگامی که نسبت‌های P/E بالا در سالهای بعد بازده سالانه سهام را نسبت به دیگر سرمایه گذاری‌ها کاهش می‌دهد، عملکرد بازار سرمایه در کوتاه مدت لطمه زیادی می‌بیند و بسیار متضرر می‌گردد.

بر خلاف این شواهد این ادعا را هم نمی‌توانیم رد کنیم، که امروزه این روابط تاریخی به علت تغییرات اساسی در اقتصاد حال حاضر شاید زیاد مربوط نباشند. در شکل زیر روند P/E تاریخی از سال 1383 لغالیت 1392 در بورس اوراق بهادار تهران نمایش داده می‌شود. این تحلیل‌ها نشان می‌دهد که P/E بازار هم اکنون با ثبت رقم 45/8  در بالاترین نقطه تاریخی خود قرار داشته و در آستانه ورود به کانال جدید می‌باشد.