رعایت قوانین و مقررات تدوین شده در هر حوزه ای توسط افرادی که در آن زمینه فعالیت می کنند، امری لازم و ضرروی تلقی می شود. این در حالی است که در کشور ما پایبندی به عرف همراه با رعایت قوانین به دلیل پیروی از اعتقادات مذهبی و دینی و نیز فرهنگ جامعه ما بسیار حائز اهمیت است.به طور مثال، رییس جمهور کشور وظیفه و تعهد قانونی نسبت به پاسخگویی به سوالات خبرنگاران ندارد چراکه پاسخ به سوالات نمایندگان مجلس، آن هم در مجلس شورای اسلامی در چارچوب وظایف این مقام مسئول قرار دارد. حال آنکه تاکنون شاهد عدم پاسخگویی رییس جمهور به سوالات مطرح شده توسط افراد جامعه و اصحاب رسانه نبوده ایم و هیچ گاه این مقام مسئول خبرنگاران را به طرح سوالات خود در مجلس شورای اسلامی و اقدام از طریق خانه ملت جهت دریافت پاسخ سوالات خود ارجاع نداده است، به گونه ای که همواره امکان دریافت پاسخ سوالات در کنفرانس ها و مصاحبه های خبری برای خبرنگاران وجود داشته است.
براساس گزارش بورس نیوز، نمونه های این چنین در حالی در کشور ما به وفور مشاهده می شود که این سایت خبری در پی اعتراض سهامداران شرکت کمباین سازی نسبت به نحوه معاملات حق تقدم های آن در بازار دوم بورس اقدام به پیگیری این موضوع کرد، اما مدیر مالی این شرکت خبرنگار بورس نیوز را به سازمان بورس ارجاع داد و اظهار داشت که تنها از طریق این سازمان حاضر به پاسخگویی به سوالات سهامداران خواهد بود. از این رو، در این گزارش در نظر داریم به اعتراض سهامداران شرکت کمباین سازی نسبت به نحوه فروش حق تقدم های استفاده نشده شرکت بپردازیم.
تعهد خرید حق تقدم
براساس این گزارش، سازمان بورس و اوراق بهادار طبق مقررات قانون تجارت، حین اعطای مجوز اجرای برنامه افزایش سرمایه به شرکت های بورسی اقدام به دریافت تعهد از سهامداران عمده آنها جهت خرید حق تقدم های استفاده نشده پس از پایان مهلت پذیره نویسی می کند تا بدین نحو از عدم اجرایی شدن برنامه افزایش سرمایه شرکت و کاهش سرمایه آن جلوگیری به عمل آید.
به گونه ای که می توان گفت یکی از مهمترین مراحل اعطای مجوز برنامه افزایش سرمایه به شرکت های بورسی دریافت تعهد مذکور می باشد، تعهد و تضمینی که از سهامدار عمده شرکت کمباین سازی یعنی آستان قدس رضوی از سوی سازمان بورس و نهادهای ناظر دریافت شده است.
شرکت کمباین سازی با سرمایه بیش از 11 میلیارد و 968 میلیون تومانی و زیان انباشته بیش از 61 میلیارد تومانی اقدام به اجرای برنامه افزایش سرمایه 334 درصدی از محل مطالبات و آورده نقدی سهامداران به منظور اصلاح ساختار مالی خود کرده که در پی آن بیش از 160 میلیون سهم با قیمت 1000 ریال از سوی سهامدار عمده جهت پذیره نویسی عمومی در بازار دوم بورس عرضه شده است. اما در این شرایط، از نکات قابل توجه در روند معاملاتی این اوراق، تعداد دفعات تمدید مهلت پذیره نویسی و افت قیمتی آن است که در ذیل به آن اشاره می کنیم.
به طور معمول تعداد زیادی از حق تقدم های عرضه شده توسط سهامداران عمده شرکت های بورسی که قصد اجرای برنامه افزایش سرمایه دارند، در مرحله اول توسط متقاضیان خریداری می شود، در غیر این صورت با تمدید مهلت پذیره نویسی بار دیگر عرضه از سوی سهامداران عمده انجام می پذیرد و در نهایت تعداد حق تقدم استفاده نشده طبق تعهد توسط آن خریداری می شود.
این در حالی است که شرکت کمباین سازی طی دو مرحله مهلت پذیره نویسی حق تقدم ها را تمدید کرده، به گونه ای که با توجه به افت قیمتی قابل توجه این اوراق و رسیدن به قیمت 72 تومانی از تاریخ 24 دی ماه سال جاری تاکنون و نیز تعداد دفعات تمدید مهلت پذیره نویسی، این شائبه به وجود می آید که سهامدار عمده یعنی آستان قدس رضوی قصد خرید این اوراق با هر قیمتی حتی به طور مثال یک ریال را دارد.
براساس این گزارش، به نظر می رسد آستان قدس رضوی تاکنون به تکلیف خود به طور قانونی عمل کرده است و تنها مسئله ای که وجود دارد عدم پایبندی به عرف و رویه های قبلی در خرید حق تقدم استفاده نشده است. اما در ادامه این گزارش سراغ روند قیمتی سهام شرکت کمباین سازی می رویم.
معاملات عمده به صورت خرد !
حجم معاملاتی بیش از 50 میلیونی معادل 47 درصد سرمایه فعلی شرکت در حالی از تاریخ 16 مهر ماه سال جاری تاکنون در نماد معاملاتی "تکمبا" رقم خورده که به نظر می رسد سهامدار عمده به صورت خرد و بدون انتشار آگهی اقدام به عرضه سهام تحت تملک خود کرده است، به گونه ای که به نظر می رسد با توجه به روند قیمتی مناسب "تکمبا" طی دوره مذکور، آستان قدس رضوی سود مناسبی از این محل کسب کرده و در پی آن در نظر دارد حق تقدم های استفاده نشده را با قیمت های نازل خریداری کند.
در این شرایط، سوالی که مطرح می شود ارزیابی و بررسی این روند از نگاه نهادهای ناظر است. از این رو طی مصاحبه کوتاه خبری، نظر مدیر نظارت بر بازار بورس را در این خصوص جویا شدیم.
اقدام قانونی سهامدار عمده
صحرایی مراحل پذیره نویسی حق تقدم های شرکت کمباین سازی را طبق روال عادی ارزیابی کرد و اظهار داشت: وضعیت عرضه و تقاضا در این نماد تعیین کننده قیمت آن خواهد بود و با توجه به حجم بالای سهام عرضه شده و مشارکت تنها یک سهامدار عمده در این پذیره نویسی، تمدید مهلت انجام این برنامه طبق مقررات و قوانین بازار سرمایه انجام پذیرفته است.
براساس گزارش بورس نیوز، اگرچه به نظر می رسد شرکت کمباین سازی ایران و مدیران مسئول آن تاکنون طبق مقررات و ضوابط تعیین شده در راستای اجرای برنامه افزایش سرمایه گام برداشته اند، اما در این بین رعایت عرف از سوی مدیران مسئول این شرکت و سهامدار عمده آن مورد غفلت قرار گرفته و بیشترین گلایه و اعتراض سهامداران "تکمبا" نیز به همین مسئله مربوط می شود.
چراکه اگر نحوه عرضه سهام و خرید حق تقدم در قیمت های حداقلی مد نظر باشد دیگر به دریافت تعهد از سهامداران عمده شرکت های بورسی جهت تضمین خرید حق تقدم های استفاده نشده، چه نیازی است و سهامداران عمده می توانند هر زمان این اوراق را به قیمت های دلخواه خود حتی به یک ریال خریداری کنند و در نهایت برنامه افزایش سرمایه شرکت نیز اجرایی شود.
جای خالی اطلاعیه شفافیت
در پایان این گزارش می افزاید، سهامداران عمده این شرکت که اقدام به فروش سهام "تکمبا" حین رشد قیمتی سهام آن کرده اند، به طور قطع بر عدم ارزندگی این سهم و نامناسب بودن وضعیت بنیادی آن معتقد بودند. برهمین اساس، بهتر به نظر می رسید که سهامداران عمده این شرکت نیز طی ارسال نامه شفاف سازی اقدام به اطلاع رسانی به سایر سهامداران و فعالان بازار سرمایه می کردند تا این افراد متحمل ضرر و زیان هنگفت نسبت به سرمایه فعلی خود به دلیل افت قیمت سهام این شرکت نشوند.