محققان
پژوهشگاه صنعت نفت اخیرا با اجرای تحقیقاتی موفق شدند از نفت خام فوق
سنگین قیر باکیفیت تولید کنند که اولین پالایشگاه نفت در قشم برای این
منظور با طراحی محققان این پژوهشگاه در دست ساخت است.
به
گزارش مهر، فرایند تولید قیر با کیفیت از نفت خام‌های آسفالتینی که از
ابتدا به فرایند "تاپینگ" مشهور شد امروزه طرفداران بسیاری در داخل و خارج
از کشور یافته است.
نفت‌های
خام فوق سنگین آسفالتینی که در اواسط دهه 80 از ارزش بسیار پایینی در
بازار فروش نفت خام برخوردار بود امروزه به ارزش واقعی خود رسیده است.
استفاده مناسب از هر نفت خام منجر به ایجاد ارزش افزوده مناسب خواهد شد. بر
خلاف نفت‌های خام سبک که برای تولید حداکثری فراورده‌های میان تقطیر
قابلیت دارند برای نفت‌های خام فوق سنگین آسفالتنی با محدوده API 15 الی
20، تولید قیر در اولویت قرار دارد زیرا آسفالتین موجود در این نوع نفت
خام، عامل بسیار موثری در بهبود کیفیت قیر خواهد بود.
در
حال حاضر پژوهشگاه صنعت نفت، پتنت فرایند تولید قیر از نفت خام فوق سنگین
آسفالتینی را به ثبت رسانده و آمادگی واگذاری دانش فنی مذکور به تمام
شرکت‌های سرمایه گذار داخلی و خارجی را دارد.
هم اینک اولین پالایشگاه نفت خام فوق سنگین در قشم با طراحی پژوهشگاه صنعت نفت و با ظرفیت 30 هزار بشکه در روز در حال احداث است.
پژوهشگاه
صنعت نفت فرایند دیگری در ارتباط با نفت‌های خام فوق سنگین آسفالتینی تحت
عنوان آسفالتین زدایی حرارتی توسعه داده است که در آن بیش از 90 درصد از
آسفالتینی و فلزات سنگین موجود در نفت خام به عنوان محصول فرعی جداسازی شده
و قابلیت اضافه شدن به قیر و بهبود کیفیت آن را دارد.
محصول
اصلی این فرایند، نفت خام سبک شده با 10 تا 15 درجه افزایش API است.
مناسب‌ترین خوراک برای این فرایند، نفت‌های خام آسفالتینی با درجه API 10
تا 20 است و هر چه نفت خام سنگین‌تر و درصد آسفالتین آن بیشتر باشد عملکرد و
بازده این فرایند افزایش می‌یابد.
این تکنولو‍ژی در ادغام با تکنولو‍ژی تاپینگ، بسیار سود آور بوده و بازگشت سرمایه آن کمتر از دو سال برآورد می‌شود.
حجم
سرمایه گذاری برای این فرایند بسیار کم و در محدوده 500 تا 700 دلار به
ازای هر بشکه است. این فرایند برای اولین بار در جهان ارائه شد و اختراع آن
نیز به ثبت رسیده است.
با
توجه به منابع عظیم نفت خام های فوق سنگین آسفالتینی در کشور از جمله
میادین آزادگان و کوه موند، فرایندهای مناسب برای این نوع نفت خام در
پژوهشگاه صنعت نفت توسعه داده شده و به این ترتیب تلاش می‌شود این منابع
عظیم همراه با ایجاد تکنولوژی‌های جدید با مناسب‌ترین قیمت به فروش رفته و
از موهبات پنهان این نوع نفت خام نیز استفاده بهینه صورت پذیرد.
اغلب
پالایشگاه‌های کشور و جهان بر اساس نفت‌های خام سبک با محدوده درجه API
بالاتر از 30 طراحی شده و قابلیت دریافت نفت‌های خام فوق سنگین از نوع
آسفالتینی را ندارند زیرا مشکلات فراوانی در فرایند پالایش و تصفیه و
همچنین تاسیسات آن پالایشگاه‌ها بوجود می‌آورد. بر این اساس ایجاد
فرایندهای جدید برای این نوع از نفت خام، رسالت اصلی مراکز علمی و تحقیقاتی
کشور و از جمله پژوهشگاه صنعت نفت بوده است.
این
نوع تکنولوژی‌ها باید علاوه بر سود اقتصادی قابل توجه، به حجم سرمایه
گذاری اندکی نیز نیاز داشته تا بخش خصوصی متمایل به ورود به این عرصه باشد.
تکنولوژی‌های تاپینگ و آسفالتین زدایی حرارتی هر دو از این نوع بوده و لذا
این دو فرایند در ادغام با یکدیگر سود بسیار بالاتری به ارمغان می‌آورد
بدون آنکه نیاز چندانی به افزایش حجم سرمایه گذاری داشته باشد.
با
توجه به رویکرد بخش خصوصی به استفاده از این تکنولوژی‌ها، پژوهشگاه صنعت
نفت آمادگی هر گونه همکاری برای واگذاری دانش‌های مذکور را اعلام کرده و از
کلیه سرمایه گذاران تقاضا دارد با مراجعه به پژوهشگاه صنعت نفت نسبت به
بهره برداری از دانش مذکور اقدام کنند.