صنعت شیشه
ایران با در اختیار داشتن بیشترین منابع و مواد اولیه مورد نیاز صنعت شیشه کم ترین سهم را در تجارت جهانی این صنعت پرسود دارا است و هیچگاه در برنامه ریزی ها و نگرش های کلان اقتصاد ایران این صنعت که اتفاقا در ایران سابقه ای بسیار طولانی دارد در اواویت نبوده است و طی سال های اخیر صنایع داخلی به هیچ وجه متناسب با تحولات جهانی این صنعت پیش نرفته اند .
شیشه و بلور ایران جزو آن دسته از کالاهایی است که به یمن وجود تجارت آزاد غیررسمی ، واردات آن از کشورهای مختلف شرق و غرب به وفور و به آسانی صورت می گیرد و بازار داخلی از شیشه و بلور ژاپنی ، چینی ، فرانسوی ، اتریشی و ...... اشباع شده است و از بازار بسیار مناسبی برخوردار است .حقیقت این است که ایران غنی ترین و ارزان ترین مواد اولیه شیشه جهان را در اختیار دارد اما هیچ گاه سرمایه گذاری اصولی در این صنعت صورت نگرفته است وتولید شیشه به صورت سنتی ، غیر عملی و با ابزار آلات غیر ماشینی تولید شده است و به علت ارزش افزوده بالا و بازار نسبی داخلی زحمت زیادی برای بالا بردن سطح تکنولوژی این صنعت کشیده نشده است و در نتیجه با وجود مزیت نسبی نه تنها به بازار جهانی دست نیافتیم بلکه بازار داخلی را نیز نسبت به محصولات ایرانی بی اعتماد کرده ایم .
در سالهای اخیر چند سرمایه گذاری گسترده قابل توجه در صنعت شیشه صورت گرفته که نشان دهنده این است که چشم انداز این صنعت در کشورمان بسیار روشن است و تولید کنندگان خارجی با آگهی از مزیت نسبی ما و مشاهد سرمایه گذاری صورت گرفته کمی به خود آمده اند و برای رقابت با تولید کنندگان داخلی یا سهیم شدن در سرمایه گذاریها حساب ویژه ای باز کرده اند .هم اکنون طرحهای گسترش مختلفی در زمینه صنعت شیشه ایران در حال پیشرفت هستند . از نظر کمی اخیرا یک بحران در زمینه فروش شیشه تخت در جهان آغاز شده است . تولید این محصول در اروپا کاهش شدیدی داشته و در چین بیشتر واحدهای شیشه تخت به روش فلوت ناچارا تولید خود را کاهش داده و یا به کلی تولید خود را متوقف کرده اند . علایمی از رکورد در مراکز عمده تولید بلورجات و بازارهای آن هم دیده می شود .
در ایران چندین طرح مهم و اصلی توسعه صنعت شیشه اجرا می شود . در صورتی که تمام طرحها با موفقیت به اجرا درآیند ، تولید شیشه تخت در ایران تا 300000 تن و تولید بلورجات تا 170000تن افزایش خواهد یافت . اگرچه سرنوشت بسیاری از این پروژه ها مبهم و نامشخص بوده و پیش تاثیرات مطلوبی که بر وضعیت اقتصادی شرکتهای مربوطه دارند دیر یا زود به مرحله اجرا درخواهند آمد .اجرای پروژه های فوق می تواند سبب پیشرفت قابل ملاحظه فن آوری صنایع شیشه در ایران شده و در حقیقت این امر ساختار تکنولوژیک صنایع شیشه تخت و شیشه مظروف را مدرنیزه خواهد نمود و به میزان زیادی کشور را در زمینه صادرات محصولات شیشه ای یاری خواهد نمود .
کگاز در یک نگاه
معرفی شرکت
کارخانه شیشه وگاز «شوگا» در سال 1339 تاسیس شد . هدف اولیه تاسیس این کارخانه تولید بطر (شیشه ) نوشابه مصرفی نوشابه سازی ساسان بوده است . در سال 1341 با یک کوره کوچک فعالیت این شرکت آغاز شد ودر مدت چند سال ، تعداد کوره های آن به 5 عدد رسید که کوره شماره 4 بزرگترین و کوره شماره 5 جدیدترین آنها می باشد .
تاریخچه فعالیت
اولین کوره کارخانه در سال 1341 مورد بهره برداری قرار گرفته است. با افزایش تقاضا در جامعه در سالهای بعد شرکت با احداث کوره و خط تولید جدید دامنه فعالیت خود را وسیعتر نموده که در حال حاضر دارای 5 کوره ذوب شیشه و 15 خط تولید می باشد .در بهمن 1377 ظرفیت این کارخانه 61 هزار تن انواع بطری ، 10 هزار تن انواع بلور و 1200 تن گاز کربنیک تعیین شده است. کارخانه این شرکت در قطعه زمینی به مساحت 49166 متر مربع و محیط 1047 متر که از شمال به کارخانه ساسان متصل بوده و از سه قسمت دیگر توسط خیابان های فرعی به عرض 10 متر محصور شده ، واقع است و از این طریق به جاده قدیم کرج دسترسی و ارتباط دارد .در حال حاضر این شرکت در بافت شهری قرار گرفته است و به لحاظ مسائل زیست محیطی لازم است تا پایان سال 94 بطور کامل از تهران منتقل گردد. شرکت در مهرآباد مجموعا 5 کوره دارد . کوره های 1 و 3 و 4 بطری تولید می کنند و کوره 2 و 5 بلور تولید می کنند که البته در حال حاضر کوره های 4 و 2 متوقف شده اند .ظرفیت تولید سالانه کوره های بطری به ترتیب کوره 1 حدود 15 هزار تن ، کوره 3 حدود 11.5 هزار تن و کوره 4 حدود 27.7 هزار تن می باشد. کوره های 2 و 5 نیز که بلور تولید می کنند هر یک در حدود5643 تن ظرفیت دارند. فعالیت کوره 4 که با ظرفیت 27 هزار تن بزرگترین کوره شرکت می باشد بدلیل شدت آلایندگی در 28 فروردین 91 متوقف شده است . بنابراین عملا ظرفیت شرکت در تولید بطری به حدود 31 هزار تن با دو کوره 1 و 3 می رسد.همچنین کوره شماره 2 نیز بر اساس پیش بینی آخر شرکت (بر اساس عملکرد 3 ماهه) متوقف شده است.
ترکیب سهامداران
ساختار سرمایه شرکت
سرمایه شرکت پس از افزایش 60 میلیارد تومانی از محل آورده در سال 91 در حال حاضر 134.8 میلیارد ریال و سود انباشته 161.2 میلیارد ریال است. در نتیجه مجموع حقوق مالکانه شیشه و گاز 309.6 میلیارد ریال است که به همراه بدهی 640.7 میلیارد ریال ، مجموع منابع 950.3 میلیارد ریال این شرکت را تشکیل داده است.
بدین ترتیب ساختار سرمایه شرکت شامل 32.5 درصد حقوق مالکانه و 67.5 درصد بدهی است.
ظرفیت تولید
با راه اندازی فاز اول شمس آباد در حال حاضر ظرفیت تولید بشرح زیر است:
طرح انتقال به شمس آباد
با توجه به مشکلات زیستمحیطی و قرار گرفتن در بافت مسکونی به واسطه توسعه ابرشهر تهران ، شرکت از چند سال قبل طرحی را با مشارکت بانک صنعت و معدن برای انتقال به شهرک صنعتی شمس آباد تدوین کرده بود .در این راستا به منظور طرح انتقال ، زمینی به مساحت حدود 10 هکتار (258*388) در سال 1375 در شهرک صنعتی شمس آباد واقع در منظقه حسن آباد (مقابل فرودگاه امام خمینی) خریداری شد.که تاسیسات مورد نیاز در آن احداث گردید و سرانجام در آبانماه 92 فاز اول آن با تکمیل احداث تاسیساتی به مساحت 1.2 هکتار و استقرار ماشینآلات از جمله یک واحد کوره 150 تنی با قابلیت تولید 38 هزار تن شیشه سبک در سال برای عرضه به صنایع غذایی و بسته بندی کشور رسما به بهره برداری رسید .
ظرفیت کل سه فاز پروژه شمس آباد:
بر اساس جدول زیر فاز اول که در آبان 92 شروع به کار نمود مجموعاً 40800 تن ظرفیت دارد که در سال اول (یعنی 93) با راندمان 75 درصد 38250 تن و از سال دوم به بعد (از 1394 به بعد) با راندمان 80 درصد 40800 تن ظرفیت خواهد داشت.فاز دوم که هنوز طرح توجیهی آن ارائه نشده 65 هزار تن و فاز سوم نیز 20هزار تن در سال ظرفیت دارد. از نکات جالب طرح توسعه شمس آباد امکان تولید بطری های سبک یا لایت به وزن 190 گرم به جای بطری ها سنگین 300 گرمی قبلی می باشد. ضمن آنکه طرح شمس آباد معاف از مالیات می باشد
.
مخارج سرمایه ای فاز اول
فاز اول بر اساس جدول زیر حدود 50 میلیارد تومان مخارج سرمایه ای به همراه داشته است.
منابع تامین مالی فاز اول
تسهیلات مالی دریافتی این طرح شامل بخش ارزی به مبلغ 8.5 میلیون یورو و بخش ریالی به مبلغ 10 میلیارد ریال بوده است.
سرانه مصرف بطر شیشه:
سرانه مصرف بطر در حال حاضر حدود 5.5 کیلو می باشد که با توجه به جمعیت حدود 76 میلیونی کشور مصرف کل به 417 هزار تن بالغ گردیده که شوگا حدود 19 درصد نیاز کشور را تامین می کند. بر اساس پیش بینی های شرکت ، با توجه به افزایش جمعیت و افزایش تقاضای بطر ، سهم از بازار شرکت در صورت ثبات تولید ، در سال های 94 و 95 به 17 و 16 درصد تقلیل خواهد یافت.
لازم بذکر است که قوطی های مورد نیاز شرکت بهنوش از شرکت شیشه وگاز خریداری می شود. بهنوش از شرکت شیشه و گاز ماهیانه 8 میلیون قوطی ( 6 میلیون برای ماء العشیر و 2 میلیون برای آب میوه) خریداری می کند.
مقایسه سه شرکت شیشه ساز بازار سرمایه
همانطور که در جدول ملاحظه می شود علیرغم اینکه ظرفیت کگاز در قیاس با دو شرکت مشابه بالاتر بوده و قاعدتاً ارزش جایگزینی بالاتری دارد لیکن ارزش بازاری دو شرکت دیگر به مراتب بالاتر از کگاز می باشد که این موضوع بدلیل مارجین پایین تر کگاز نسبت به دو شرکت دیگر می باشد که این موضوع بدلیل فرسودگی بیش از حد کوره های مهرآباد کگاز بوده و منطقا با بهره برداری کامل از پروژه های شمس آباد( همانطور که در گزارش توجیهی افزایش سرمایه کگاز نیز ذکر شده ) راندمان تولید حداقل 30 درصد افزایش خواهد یافت که این موضوع سبب کاهش قابل توجه هزینه مواد اولیه خواهد شد. در نتیجه ارزش بازاری کگاز باید در آینده به ارزش بازاری کهمدا نزدیک و نزدیک تر شود.
بررسی عملکرد و بودجه شرکت
1- بررسی روند تولید و فروش
تولید و فروش شرکت بشرح زیر پیش بینی و همچنین در دوره 3 ماهه سالجاری و دوره های قبل محقق شده است.
2- بررسی روند بهای تمام شده
همچنین بهای تمام شده کالای فروش رفته بشرح زیر پیش بینی و در 3 ماهه سالجاری و دوره های قبل محقق شده است:
چنانچه ملاحظه می شود شرکت در آخرین پیش بینی خود هزینه مواد مصرفی را از سطح 21.5 میلیارد تومان به 17 میلیارد تومان تقلیل داده است.
3- بررسی هزینه های فروش ، اداری و عمومی
همانطور که ملاحظه می شود هزینه های اداری و عمومی در سال 92 به میزان 52.9 میلیارد ریال در سال 92 محقق شده است. لیکن شرکت در پیش بینی 93 خود هزینه های عمومی و اداری را 44 میلیارد ریال پیش بینی کرده که دلیل این کاهش ، عدم وجود آیتم هزینه مطالبات مشکوک الوصول در بودجه 93 می باشد.
4- صورت سود و زیان
در نهایت صورت سود و زیان بر اساس اطلاعات فوق بشرح زیر ارائه شده است:
همانطور که در جدول فوق ملاحظه می شود ، شرکت شیشه و گاز در سال 92 مبلغ 115.3 میلیارد ریال درآمد متفرقه شناسایی نموده است که مربوط به درآمد حاصل از فروش زمین شیشه خرده و پارکینگ شرکت به مساحت 7168 متر مربع به سازمان اموال و املاک بنیاد مستضعفان می باشد. بعبارت دیگر 56 درصد از سود آوری سال گذشته از محل غیر عملیاتی بوده است.
پیش بینی کارشناسی سال 93
مفروضات تولید و فروش:
1- مقدار تولید و فروش دقیقا برابر با مقدار تولید و فروش پیش بینی بر اساس 3 ماهه شرکت
2- نرخ فروش بطر و بطر لایت (شمس آباد) برابر با نرخ های تحقق یافته در 3 ماهه 93 و نرخ بلور را با رشد 10 درصدی نسبت به سال مالی 92 فرض نمودیم.
مفروضات بهای تمام شده:
1- مقدار مواد مصرفی بر اساس مقدار تولید کارشناسی نسبت به تولید واقعی 92 تعدیل گردید.
2- نرخ مواد مصرفی 15 درصد بالاتر از نرخ های واقعی 92 در نظر گرفته شد.
3- هزینه دستمزد و سربار نیز با توجه به اینکه فاز اول شمس آباد بتازگی راه اندازی شده و امسال اولین سال کارکرد سایت مذکور بوده و دیتای خاصی برای پیش بینی موجود نیست ، برابر با پیش بینی شرکت در نظر گرفته شد.
فلذا صورت سود و زیان کارشناسی 93 بشرح زیر برآورد می گردد:
همانطور که ملاحظه می شود کگاز با فرض تحقق مفروضات کارشناسی قادر است در سال جاری 23 درصد به عایدی هر سهم خود بیفزاید. که این افزایش تنها با فرض تحقق نرخ های کل سال محصول بطر و بطر لایت در سطح نرخ های محقق 3 ماهه و محصول بلور در سطح پیش بینی خود شرکت ایجاد شده است.
پیش بینی کارشناسی سالهای بعد از 93
همانطور که در متن زیر (طرح توجیهی افزایش سرمایه) مشاهده می شود شرکت شیشه و گاز ملزم شده است تا پایان سال 94 از تهران منتقل گردد.
مفروضات تحلیل سال های 94 به بعد :
مفروضات سناریوی اول
1- فاز اول شمس آباد از سال 94 با ظرفیت 38 هزار تن تولید کند.
2- فاز دوم شمس آباد از ابتدای سال 95 با ظرفیت 58 هزار تن تولید نماید.
3- توقف تولید تمام کوره ها در مهرآباد در پایان سال 94 و فروش زمین مهرآباد در سال 95 به مساحت 49166 متر مربع به قیمت هر متر مربع 3 میلیون تومان که حدود 147 میلیارد تومان (یعنی بازای هر سهم 1090 تومان) بصورت ناخالص درآمد غیر عملیاتی حاصل می کند که فرض می کنیم از آن برای تامین مالی فازهای دوم و سوم پروژه شمس آباد استفاده گردد. (برای عدم گمراهی مخاطبان و حفظ قابلیت مقایسه EPS ، درامد ناشی از فروش زمین مهرآباد را در صورت سود و زیان سال 95 درج نکردیم)
4- افزایش سرمایه 150 درصدی در پایان سالجاری از محل آورده جهت تامین مالی اولیه فاز دوم (برای حفظ قابلیت مقایسه EPS سالهای مختلف ، در صورت سود و زیان کارشناسی ، سرمایه را در همه سالها ثابت در نظر گرفتیم)
5- معافیت مالیاتی از سال 95 (پس از انتقال کل تولید به شمس آباد) به مدت 5 سال . بر اساس تبصرة 3 ماده 138 قانون مالیاتهای مستقیم ـ "کارخانههای واقع در محدودة آبریز تهران که تعداد کارکنان آنها کمتر از پنجاه نفر نباشند در صورتی که تأسیسات خود را کلاً به خارج از شعاع یکصد و بیست کیلومتری مرکز تهران انتقال دهند براساس ضوابطی که از طرف وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت ذیربط حسب مورد برقرار میشود تا ده سال از تاریخ بهرهبرداری در محل جدید از پرداخت مالیات بر درآمد ناشی از فعالیت صنعتی مربوط معاف خواهند بود.کارخانه های واقع در شعاع یکصدو بیست کیلومتری تهران وحوزه استحفاظی شهرهای بزرگ (مشهد، تبریز، اهواز، اراک، شیراز واصفهان) که تأسیسات خودرا کلاً به شهرک های صنعتی مصوب انتقال دهند، از تاریخ بهره برداری در محل جدید از نصف مدت معافیت مالیاتی موضوع این تبصره برخوردار خواهند شد."
6- افزایش نرخ 15 درصدی محصولات و نرخ مواد مصرفی در سال 94 نسبت به 93 و افزایش 15 درصدی نرخ در سال 95 نسبت به 94
7- افزایش 40 درصدی هزینه های مالی در سال 94 با فرض افزایش تسهیلات جهت اجرای پروژه
8- افزایش راندمان تولید بشرح جدول زیر:
تولید و فروش (سناریوی اول):
محاسبه سربار و بهای تمام شده (سناریوی اول):
صورت سود و زیان بر اساس سناریوی اول:
همانطور که ملاحظه می شود با مفروضات این تحلیل و با فرض ثبات سرمایه علیرغم افزایش سرماهی 150 درصدی از محل آورده و مطالبات (بدلیل قابلیت مقایسه (EPS، سود آوری شرکت در سال 94 به 1579 ریال و در سال 95 به 4038 ریال بالغ خواهد گشت.
ارزش گذاری با فروض سناریوی شماره یک
با فرض عدم تقسیم سود حاصل از فروش زمین و سرمایه گذاری آن در تکمیل فاز 2 و 3 ، ارزش گذاری با نرخ تنزیل 22.5 درصد و با فرض فروش سهم در پایان 95 با P/E=5 و با تعداد سهم فعلی بشرح زیر 13699 تومان حاصل می گردد.
مفروضات سناریوی دوم
تمام مفروضات سناریوی اول اما با فرض بهره برداری از فاز دوم در سال 96 و ادامه فعالیت کوره های فعلی مهرآباد تا پایان 95
ارزش گذاری با این مفروضات بشرح جدول زیر خواهد بود:
ملاحظه می گردد که در صورت یکسال تاخیر در راه اندازی فاز 2 ارزش ذاتی 20 درصد کاهش و به 11086 ریال تقلیل خواهد یافت.